Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 120 oppslagsord

hol 3

adjektiv

Opphav

norrønt holr

Tyding og bruk

  1. med tomrom innvendig
    Døme
    • ein hol trestamme;
    • veggen var hol
  2. Døme
    • eit holt kinn
  4. Døme
    • det var berre hole frasar
  5. Døme
    • ei hol stemme;
    • ein hol hoste

Faste uttrykk

  • ha i si hole hand
    ha fullstendig kontroll over
    • ho hadde publikum i si hole hand
Artikkelside

nærkontakt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. nær, personleg kontakt
    Døme
    • vere i nærkontakt med kundane;
    • ho har nærkontakt med dyra på garden;
    • artisten fekk nærkontakt med publikum
  2. kroppsleg nærleik
    Døme
    • unngå nærkontakt med den sjuke;
    • kome i nærkontakt med fienden
Artikkelside

måpe

måpa

verb

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk mopen ‘gape’

Tyding og bruk

gape uforståande eller forundra;
stire dumt framfor seg
Døme
  • ho vart ståande og måpe;
  • vi sit og måper
  • brukt som adjektiv:
    • eit måpande publikum
Artikkelside

andektig

adjektiv

Uttale

andekˊti

Opphav

av tysk andächtig; jamfør andakt

Tyding og bruk

Døme
  • ei andektig stemning
  • brukt som adverb:
    • publikum lytta andektig
Artikkelside

ekstranummer

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ekstra

Tyding og bruk

  1. ekstra (2) utgåve av avis, blad eller liknande i tillegg til det som var planlagt;
    Døme
    • avisa begynte som eit ekstranummer;
    • dei vil dele ut eit ekstranummer av bladet
  2. ekstra (2) nummer framført utanfor programmet på ein konsert, oppsetjing (3) eller liknande
    Døme
    • artisten let publikum velje ekstranummer;
    • trampeklapp og ekstranummer
  3. nytt samleie etter kort tid;
    jamfør nummer (4)
    Døme
    • eit kjapt ekstranummer før jobb
Artikkelside

gjere lykke

Tyding og bruk

gjere oppglødd;
ha suksess;
Sjå: lykke
Døme
  • gjere lykke hos publikum
Artikkelside

lykke, lukke 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lukka og lykka; av lågtysk (ge)lucke ‘lagnad, lykke’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • er lykka god, når vi fram i tide
  2. god lagnad;
    framgang, hell
    Døme
    • ha lykka med seg;
    • betre lykke neste gong!
    • det var ei lykke at skredet gjekk bortanfor husa
  3. djup og varig kjensle av glede og velvære;
    Døme
    • streve etter lykka;
    • finne lykka i livet;
    • bli fylt av lykke;
    • stråle av lykke

Faste uttrykk

  • freiste lykka
    prøve ut noko som ein vonar vil lykkast;
    prøve lykka
  • gjere lykke
    gjere oppglødd;
    ha suksess
    • gjere lykke hos publikum
  • lykka er betre enn forstanden
    hellet gjer at noko går bra sjølv om ein har handla uklokt
  • lykke på reisa!
    god reise!
  • lykke til!
    brukt som lykkynsking til nokon som skal gjere noko
    • lykke til med arbeidet!
  • prøve lykka
    prøve ut noko som ein håper vil lykkast;
    gje seg ut på noko utan å vite om det vil gå godt eller dårleg
    • ho prøvde lykka som modell;
    • prøve lykka i USA
  • på lykke og fromme
    på vona, på slump, som vågnad
    • gjere noko på lykke og fromme
  • til all lykke
    som vel var;
    heldigvis
    • til all lykke vart ingen skadde
  • til lykke!
    brukt som lykkynsking: gratulerer!
    • til lykke med dagen!
    • til lykke med barnet!
  • vere si eiga lykkes smed
    forme sin eigen lagnad;
    jamfør vere sin eigen lykkesmed
Artikkelside

for opne dører

Tyding og bruk

med tilgjenge for publikum;
Sjå: dør, open
Døme
  • rettssaka gjekk for opne dører
Artikkelside

misnøye

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

av dansk misnøje, etter tysk Missvergnügen

Tyding og bruk

det å vere misnøgd;
Døme
  • slik behandling skaper misnøye hos publikum;
  • sjå med misnøye på noko
Artikkelside

mannekeng

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå eldre nederlandsk mannekijn ‘liten mann’; diminutiv av mann

Tyding og bruk

  1. person som kler seg i og syner fram moteklede for publikum
Artikkelside
Side 4 av 12