Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 119 oppslagsord

marsjere

marsjera

verb

Uttale

marsjeˊre

Opphav

av fransk marcher; jamfør marsj (1 og marsj (2

Tyding og bruk

  1. gå ordna i flokk;
    Døme
    • marsjere i takt;
    • elevane marsjerer inn i klasserommet;
    • marsjere etter musikk
  2. gå eller flytte seg under militær kommando
    Døme
    • prøyssarane var gode til å marsjere;
    • den tyske hæren marsjerte inn i Frankrike
  3. gå fort og energisk for å markere eit standpunkt
    Døme
    • mindretalet marsjerte ut av møtelokalet etter røystinga
  4. leie ei militær avdeling i slutta orden
    Døme
    • marsjere ei avdeling
Artikkelside

marknadsføring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å marknadsføre;
arbeid som blir gjort for å leie varer og tenester frå produksjon til forbrukar
Artikkelside

innsatsleiar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som har ansvaret for å leie arbeidet på ein stad der det er ein farleg situasjon, har vore ei ulykke eller liknande
Døme
  • innsatsleiaren frå politiet koordinerte mannskapa som tok del i redningsaksjonen
Artikkelside

samleie, samlægje

substantiv inkjekjønn

samlege

substantiv hokjønn

Opphav

av sam- og leie (2

Tyding og bruk

seksuelt samkvem, oftast med direkte kontakt mellom kjønnsorgana
Døme
  • ha samleie med nokon

Faste uttrykk

  • avbrote samleie
    vaginalt samleie der penis blir trekt ut av skjeden før utløysing;
    coitus interruptus
Artikkelside

føre 4

føra

verb

Opphav

norrønt fǿra, opphavleg ‘få til å fare’

Tyding og bruk

  1. flytte frå eitt punkt til eit anna;
    Døme
    • båten fører folk og gods;
    • gassen blir ført i land på Nord-Jæren
  2. vise veg frå eitt punkt til eit anna;
    gje tilgjenge (til)
    Døme
    • stigen fører opp på loftet;
    • den smale trappa som fører ned i kjellaren;
    • vegen fører opp til huset
  3. få til å nå ein viss tilstand eller situasjon;
    føre med seg, få til følgje;
    resultere i
    Døme
    • prisauken har ført til lågare forbruk;
    • eksponering for stoffet kan føre til alvorleg sjukdom;
    • krangling fører ingen stad;
    • ho har ført laget sitt til seier;
    • føre skam over familien
  4. påverke til å flytte seg i ei viss retning;
    Døme
    • føre buskapen på beite;
    • eg kan både føre og følgje i vals;
    • bli ført bort frå området;
    • musklane som fører tommelen og peikefingeren mot kvarandre;
    • føre vitne for retten
  5. stå i brodden for;
    Døme
    • føre ein hær;
    • kapteinen fører skipet
  6. drive med (over lengre tid);
    utføre, gjere
    Døme
    • partiet fører ein egoistisk politikk;
    • føre falske rykte;
    • føre gode grunnar for både det eine og det andre alternativet;
    • eg har ført samtaler med fleire ulike bankar;
    • føre krig;
    • føre eit sorglaust liv
  7. skrive ned systematisk eller etter kvart som noko skjer
    Døme
    • føre tilsyn med noko;
    • vi fører statistikk over import og eksport;
    • fører du dei nye namna på lista?
    • verksemda fører både budsjett og rekneskap
  8. ha til sals;
    vere utstyrt med
    Døme
    • forretninga fører ikkje denne vara;
    • vi har lenge ført mjølk frå to meieri;
    • skipet fører lanterne, segl og norsk flagg

Faste uttrykk

  • føre an
    gå i brodden (for);
    gå først
    • det var ungdomane som førte an i kampen mot krigen;
    • sjefen førte an ut døra
  • føre bak lyset
    narre, lure, villeie
  • føre fram
    • gje (positivt) resultat;
      lykkast
      • omlegginga førte fram;
      • vi må vurdere kva tiltak som faktisk fører fram
    • spele eller syne fram eit skodespel eller liknande;
      framføre (2
  • føre med seg
    få som følgje, resultat eller konsekvens
    • tiltaket fører ingenting godt med seg;
    • parasitten som fører med seg sjukdomen
  • føre opp
    • byggje (ei bygning)
      • planen er å føre opp fleire store leilegheitskompleks i området
    • skrive ned på liste eller liknande
      • alternativa skal førast opp i prioritert rekkjefølgje;
      • prosjektet blir ført opp som ein eigen post i budsjettet
  • føre over
    overføre
    • føre over mannskap til ei anna avdeling;
    • kan eg føre over dei siste feriedagane til neste år?
    • han førte over fleire tusen kroner til sparekontoen
  • føre seg
    te seg, oppføre seg;
    fare fram
    • ho fører seg med ære;
    • eg har alltid blitt lært opp til å føre meg fint
Artikkelside

malmleie, malmlægje

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør leie (2

Tyding og bruk

førekomst av malm (1, 1)
Artikkelside

læger

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt legr ‘gravstad, samleie’, av liggja; same opphav som leir (1

Tyding og bruk

  1. liggjeplass for dyr;
    Døme
    • finne læger etter sauen
  2. kvileplass på fjellet for folk og fe
  3. Døme
    • slå læger;
    • læger for flyktningar
Artikkelside

lynavleiar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. metallstong eller liknande som hindrar skade av lynnedslag ved å fange opp lyn og leie elektrisiteten ned i jorda
  2. i overført tyding: nokon eller noko som trekkjer merksemda vekk frå noko som kan føre til sinne aggresjon, protest eller liknande
    Døme
    • utvalet vart ein lynavleiar for folks misnøye
Artikkelside

likstrå

substantiv inkjekjønn

Opphav

opphavleg ‘strå eller halm som eit menneske har lege og døydd på’; av lik (1

Tyding og bruk

leie til ein avliden (før han blir lagd i kista)

Faste uttrykk

  • liggje på likstrå
    liggje på seng fram til gravferda
Artikkelside

manudusere

manudusera

verb

Opphav

frå mellomalderlatin ‘leie (med handa)'

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 2 av 12