Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 32 oppslagsord

klinsj, clinch

substantiv hankjønn

Uttale

klinsj

Opphav

frå engelsk; samanheng med klinke (3

Tyding og bruk

usemje, konflikt (1) mellom personar eller grupper
Døme
  • gå i klinsj med nokon;
  • skape full klinsj mellom partane

Faste uttrykk

  • gå i klinsj
    • om boksarar: kome så tett inn på kvarandre at det ikkje vert rom for fullt slag
    • i overført tyding: hamne i konflikt med nokon
      • gå i klinsj med sin verste fiende;
      • politikarane gjekk i klinsj med lokalbefolkninga
Artikkelside

innbilt

adjektiv

Opphav

av innbille

Tyding og bruk

som berre eksisterer i fantasien
Døme
  • ein innbilt fiende
Artikkelside

ervefiende

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fiende frå gammal tid;
Artikkelside

fiendebilete, fiendebilde, fiendsbilde, fiendsbilete

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

idé om eller utpeiking av noko eller nokon som politisk fiende til eit land eller ei gruppe
Døme
  • teikne falske fiendebilete
Artikkelside

sabotasje

substantiv hankjønn

Opphav

av sabotere

Tyding og bruk

kampmetode ved arbeidskonfliktar, under okkupasjon eller mot ein fiende i krig, som går ut på å hindre produksjonen og skape kaos og vanskar med til dømes å setje ned arbeidstempoet, øydeleggje produkt, produksjonsmiddel, kommunikasjonar, bygningar og liknande;
det å gå utanom eller ikkje rette seg etter eit påbod
Døme
  • drive, utføre sabotasje
Artikkelside

åk

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ok, samanheng med øyk

Tyding og bruk

  1. tverrtre til å leggje over akslene og bere med;
    òg: gaffelforma treramme i selety til trekkdyr, særleg oksar;
    ofte i overført tyding: tvang, trældom
    Døme
    • folket levde framleis under det framande åket
    • tungt, langdrygt arbeid;
      strev
      • det er eit åk med så mykje krøter å stelle
  2. underlag under trebru av neddrivne pålar samanbundne ovantil med bjelkar
  3. i fysikk: ferromagnetisk materiale som det ikkje er viklingar kring, men som bind saman kjernane i ein magnetisk krins eller polane i ein elektrisk maskin
  4. om forhold i Romarriket: galgeforma oppstilling av tre spyd som ein overvunnen fiende måtte gå under (som teikn på underkasting)
Artikkelside

åtsøken

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • ein åtsøken fiende
Artikkelside

ven 1, venn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vinr, samanheng med latin venus ‘venleik’; jamfør Venus romersk kjærleiksgudinne

Tyding og bruk

  1. person ein har godhug for;
    særs god kjenning
    Døme
    • barndomsven;
    • omgangsven;
    • ein god ven;
    • ha mange vener;
    • vere (ein) god ven med, til nokon;
    • møte slekt og vener;
    • bli, gjere seg, halde seg til vens med nokon;
    • bli vener igjen etter ei usemje;
    • skilje mellom ven og fiende
    • i tiltale:
      • god dag, gamle ven!
    • i tiltale, særleg til ektemake eller barn:
      • den går ikkje, venen min
  2. Døme
    • få seg ein ny ven
  3. særleg i religiøst mål: medlem i visse kristne trussamfunn
    Døme
  4. i litterært mål: elskar (1), dyrkar
    Døme
    • barneven;
    • bokven;
    • ein sann ven av gode historier
Artikkelside

uven, uvenn

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som ein har eit dårleg eller hatsk tilhøve til;
bitter motstandar, fiende
Døme
  • både vener og uvener;
  • tilgje uvenene sine;
  • bli, vere uvener (med nokon om noko) – få, ha dårleg tilhøve el. usemje;
  • gjere seg til uvens med ein
Artikkelside

uforsonleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan semjast;
Døme
  • uforsonlege motstandarar, motsetningar;
  • ein uforsonleg fiende
Artikkelside
Side 2 av 4