Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
83 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

Nynorskordboka 78 oppslagsord

kjæte 2

kjæta

verb

Opphav

norrønt kæta

Tyding og bruk

særleg om dyr: leike viltert;
ha (lyst til) moro
Døme
  • dei leika og kjætte seg
Artikkelside

kasteball

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. ball til å kaste (2, 1) eller leike med
  2. i overført tyding: noko eller nokon som ikkje er kan bestemme sjølv, men blir send fram og tilbake mellom ulike avgjerdstakarar
    Døme
    • han var kasteball i hjelpeapparatet;
    • vere kasteball for stormaktene
Artikkelside

katt

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kǫttr; i tydinga ‘pisk’ av engelsk cat (o’ nine tails)

Tyding og bruk

  1. lite husdyr og kjæledyr av kattefamilien;
    Døme
    • katten freste mot hunden;
    • kattar og hundar er dei vanlegaste kjæledyra våre;
    • ho klappa katten på den mjuke pelsen;
    • katten vår liker seg best under omnen
  3. noko som liknar eller minner om ein katt (1)
  4. pisk (1, 1) med (som oftast) ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
    Døme
    • katt var ein vanleg straffereiskap brukt til kakstryking
  5. stor talje (1 til å heise opp ankeret med;

Faste uttrykk

  • få katten
    få avskil;
    få sparken
  • gje katten i
    ikkje bry seg om noko eller nokon;
    gje blaffen i
  • hengje bjølla på katten
    utsetje seg for ubehag ved å vere talsmann for ei sak andsyndes ein motpart
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • ikkje gjere ein katt fortred
    ikkje gjere nokon noko vondt;
    vere heilt ufarleg
  • kattens leik med musa
    kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
    • fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
  • kjøpe katten i sekken
    ikkje vite kva ein får;
    bli lurt
  • leike katt og mus
    ikkje la seg fange
    • tjuvane leikte katt og mus med politiet
  • nihala katt
    pisk med ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
  • når katten er borte, dansar musene på bordet
    når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
  • sleppe katten ut av sekken
    • røpe ei hemmelegheit
    • kome med ei sensasjonell opplysing
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
  • som katten rundt den varme grauten
    som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
    som ikkje vågar å kome inn på noko
Artikkelside

oppdradd, oppdratt

adjektiv

Tyding og bruk

utan samsvarsbøying som predikativ;
(om person) opplært, seda, oppdregen
Døme
  • ein haug med oppdradde røter;
  • borna er oppdradd til å leike ute
Artikkelside

vel å merke

Tyding og bruk

legg særleg merke til dette
Døme
  • du kan gå ut og leike, vel å merke når du har rydda opp
Artikkelside

horse 2

horsa

verb

Tyding og bruk

  1. halde leven, leike vilt
  2. om hingst: springe omkring med merrane
Artikkelside

illudere

illudera

verb

Opphav

frå latin ‘spøkje, narre’, av il- og ludere ‘leike’; jamfør in-

Tyding og bruk

etterlikne på ein overtydande måte;
framkalle førestilling av røyndom
Døme
  • kokosmasse som illuderer snø;
  • han illuderte godt i rolla som mektig konge
Artikkelside

hug 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hugr

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere lett i hugen;
    • mora vende hugen hans
  2. lyst, trå, dragnad (mot noko)
    Døme
    • ha hug på noko;
    • hugen hans stod til sjøen;
    • han fekk hug til å reise ut
  3. førebod, varsel om at eit menneske er i kjømda
    Døme
    • eg høyrde hugen hans

Faste uttrykk

  • hard i hugen
    djerv, hardhjarta
  • kome i hug
    hugse, minnast; tenkje på
  • leike i hugen
    vere i tankane
Artikkelside

eludere

eludera

verb

Opphav

av latin ex ‘ut av’ og ludere ‘leike’

Tyding og bruk

vike unna;
Artikkelside

grassere

grassera

verb

Opphav

gjennom tysk; frå latin ‘gå, fare, rase’

Tyding og bruk

  1. herje, husere, rase, fare hardt fram
    Døme
    • stormen grasserer fælt
  2. leike, halde leven
    Døme
    • grassere med ungane
Artikkelside
Side 4 av 8