Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
52 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 51 oppslagsord

beint fram

Tyding og bruk

Sjå: bein, fram
  1. nett som det er framstilt
    Døme
    • stave eit ord beint fram;
    • ei keisam historie om ein les ho beint fram
  2. ikkje vanskeleg;
    problemfri;
    Døme
    • vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
  3. utan atterhald;
    med reine ord;
    Døme
    • seie si meining beint fram
  4. rett og slett;
    Døme
    • dette er beint fram trist;
    • ho er beint fram ikkje til å stogge;
    • eg tykkjer beint fram at …
Artikkelside

galimatias

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

Døme
  • dette er det reine galimatias
Artikkelside

hysteri

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom nylatin hysteria; frå gresk hysterikos, av hystera ‘livmor’

Tyding og bruk

  1. nervøs sinnstilstand med mangel på sjølvkontroll og med hug til å overdrive verkelege lidingar
    Døme
    • han er nesten øydelagd av hysteri
  2. sterk, psykisk reaksjon på inntrykk
    Døme
    • dei store prisnedslaga skapte reine hysteriet blant kundane
  3. eldre nemning for psykisk liding med krampe, lamming og ofte nedsett medvit
Artikkelside

handhygiene

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tiltak for å halde hendene reine og frie for bakteriar og anna ureining
Døme
  • det er viktig med god handhygiene etter toalettbesøk
Artikkelside

graut

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt grautr; samanheng med grjot og gryte (1

Tyding og bruk

  1. matrett av mjøl eller gryn eller frukt kokt i mjølk eller vatn
    Døme
    • koke graut;
    • ete graut til kvelds
  2. tjukk, blaut masse
    Døme
    • vegane var reine grauten etter snøfallet

Faste uttrykk

  • gå rundt grauten
    ikkje gå rett på sak
    • dei går rundt grauten og pakkar inn bodskapen
  • hissig på grauten
    ivrig etter å oppnå noko;
    pågåande, motivert
  • som katten rundt den varme grauten
    som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
    som ikkje vågar å kome inn på noko
Artikkelside

anarki

substantiv inkjekjønn

Uttale

anarkiˊ

Opphav

av gresk anarkhos ‘utan leiar, førar’

Tyding og bruk

  1. samfunnstilstand med ei særleg svekt eller manglande statsmakt eller anna overordna myndigheit
    Døme
    • utløyse anarki gjennom å styrte regjeringa
  2. fullstendig uorden, rot, kaos;
    Døme
    • det råder det reine anarkiet i klasserommet
Artikkelside

fruktigheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

særleg om vin: det å ha lukt og smak som minner om frukt
Døme
  • vintypen er kjend for reine aromaer og frisk fruktigheit
Artikkelside

vanvit, vanvett

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vanvit; i tyding 1 etter tysk

Tyding og bruk

  1. mangel på vit (1) og dømekraft;
    Døme
    • drive ein til vanvit
  2. Døme
    • det er det reine vanvit!
Artikkelside

vanstyre 1

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

dårleg, ringt styre (1 og stell
Døme
  • rekneskapen tydde på reine vanstyret
Artikkelside

uttrykkeleg, uttrykkjeleg

adjektiv

Tyding og bruk

klar, grei, tydeleg, beintfram, (sagd) med reine ord
Døme
  • ein uttrykkeleg ordre;
  • lova seier uttrykkeleg at …;
  • det er uttrykkeleg fastslått i reglane
Artikkelside
Side 3 av 6