Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 559 oppslagsord

uttrykk

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk Ausdruck; frå fransk expression

Tyding og bruk

  1. det å vise seg;
    det å kome fram;
    (språkleg) utforming
    Døme
    • la kjenslene kome til uttrykk;
    • kritikken kjem til uttrykk i avisspaltene;
    • gje uttrykk for stor sorg;
    • gje uttrykk for tankane sine
  2. ytre teikn eller utsjånad (særleg på andlet) som viser sinnsstemning eller liknande;
    Døme
    • andletsuttrykk;
    • setje opp eit forundra uttrykk
  3. synleg innleving og kjensle
    Døme
    • tolke diktet med uttrykk;
    • leggje uttrykk i spelet, songen
  4. språkleg formulering;
    Døme
    • faguttrykk;
    • kraftuttrykk;
    • ord og uttrykk frå talemålet;
    • faste uttrykk;
    • bruke sterke uttrykk – ta hardt i (når ein taler el. skriv)
  5. teikn som står for eit omgrep
    Døme
    • matematisk uttrykk
Artikkelside

uttrykkje, uttrykke

uttrykkja, uttrykka

verb

Opphav

etter tysk; frå fransk exprimer

Tyding og bruk

  1. stå for, vise (seg i);
    gje (språkleg) form, formulere;
    • valet uttrykker folkeviljen;
    • konjunktiv uttrykker eit ynske;
    • uttrykke stor takk, stor tvil;
    • uttrykke kva ein meiner;
    • uttrykke seg (klart, dumt) – ordleggje seg, formulere noko (munnleg el. skriftleg)
  2. i matematikk:
    • finn lengda uttrykt i meter
Artikkelside

retrogradering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. i språkvitskap: ein type ordlaging der ord (ofte samansette verb) blir laga til eit anna ord eller uttrykk
    Døme
    • 'sesongopne' er ei retrogradering av 'sesongopning'
  2. i kjemi: det at ei kolloid (1 løysning går tilbake til halvfast form
Artikkelside

brumme

brumma

verb

Opphav

av lågtysk brummen, lydord

Tyding og bruk

  1. gje frå seg ein djup, summande lyd;
    Døme
    • bjørnen brummar og brumlar;
    • motoren brumma
  2. gje uttrykk for misnøye
    Døme
    • han brumma strengt
Artikkelside

oppnemning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å peike ut eller tildele eit verv eller ei oppgåve;
    Døme
    • oppnemninga av ein komité
  2. Døme
    • oppnemning av alle slags rare uttrykk
Artikkelside

hyve

hyva

verb

Opphav

av hevje

Tyding og bruk

  2. i uttrykk:

Faste uttrykk

  • hyve til
    ta hyven
Artikkelside

plukke opp

Tyding og bruk

Sjå: plukke
  1. ta opp noko (med hendene)
    Døme
    • plukke opp mobilen
  2. ta med seg (i køyretøy eller båt)
    Døme
    • skipet hadde plukka opp flyktninger frå havet
  3. lære seg;
    ta til seg
    Døme
    • han plukka opp nokre franske uttrykk
Artikkelside

platityde

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk plat ‘flat’

Tyding og bruk

platt, flau ytring eller replikk;
simpelt uttrykk
Artikkelside

poetisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller er karakteristisk for poesi (1)
    Døme
    • den poetiske sjangeren;
    • ha poetiske evner
  2. prega av ei romantisk stemning eller eit stemningsfullt uttrykk;
    kjenslefull
    Døme
    • den poetiske romanen;
    • eit poetisk språk
Artikkelside

pleonasme

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk pleon ‘meir’

Tyding og bruk

språkleg uttrykk med eitt eller fleire ord som gjentek same meiningsinnhald
Døme
  • 'ein rund sirkel' er ein pleonasme
Artikkelside
Side 1 av 56