Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

ufri

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan politiske rettar
    Døme
    • ufrie borgarar
  2. ikkje sjølvstyrt
    Døme
    • eit ufritt folk, land
  3. Døme
    • kjenne seg ufri (i kvardagslivet)
  4. lite ledig;
    forknytt, hemma
    Døme
    • vere ufri i rørslene;
    • føre seg ufritt
Artikkelside

avhengig

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål; frå tysk

Tyding og bruk

som ikkje kan greie seg sjølv;
bunden, ufri
Døme
  • vere hjelpelaus og avhengig

Faste uttrykk

  • vere avhengig av
    trenge, ikkje kunne vere forutan
    • vere avhengig av hjelp;
    • vere avhengig av alkohol;
    • vi er avhengige av at alle gjer sitt;
    • dei unge er økonomisk avhengige av dei vaksne
Artikkelside

naudig

adjektiv

Opphav

norrønt nauðigr ‘ufri’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere naudig om noko
  2. lite huga;
    uvillig
    Døme
    • vere naudig til å gjere noko
Artikkelside

uledig, uledug

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • uledige rørsler
Artikkelside

ufridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere ufri
Døme
  • folket lever i ufridom
Artikkelside

tvungen

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av tvinge (2

Tyding og bruk

  1. lovfesta, påboden, obligatorisk; motsett frivillig (1)
    Døme
    • tvungen skulegang, verneplikt, mekling, lønsnemnd
  2. Døme
    • ein tvungen latter;
    • smile, gå, røre seg på ein tvungen måte
Artikkelside

trælbinde

trælbinda

verb

Tyding og bruk

  1. gjere til træl (1, 1)
  2. Døme
    • trælbinde folket, undersåttane
  3. gjere ufri, binde
    Døme
    • vere trælbunden av klokka
Artikkelside

træl 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þræll

Tyding og bruk

  1. ufri (hærteken, kjøpt) person som eigaren rår heilt over (til arbeid, sal);
    Døme
    • bli seld som træl;
    • ha, halde trælar;
    • setje trælane fri
  2. trottig arbeidar;
    Døme
    • arbeidstræl;
    • moldtræl;
    • ein træl til å arbeide
    • person som følgjer blindt eit førelegg, ei lære eller liknande
      • bokstavtræl
  3. klump av tjukk hud (særleg inni handa etter hardt arbeid og gniking)
    Døme
    • få trælar i hendene av hogginga
  4. fløyt (3, 2), flå (1 på fiskereiskap
Artikkelside

trykkande, trykkjande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som trykkjer;
    særleg: tett, tung, lummer
    • trykkande vêr, luft, varme;
    • trykkande varmt
    • ei trykkande togn
Artikkelside

stiv

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. som ikkje eller vanskeleg lèt seg bøye;
    uelastisk, motsett mjuk
    Døme
    • skiene var altfor stive;
    • ein bil med stive fjører;
    • harde og stive sko;
    • ein stiv perm, snipp;
    • stivt, stridt hår;
    • ha ein stiv fot
  2. lite naturleg, ufri;
    Døme
    • vere stiv og keitete;
    • helse litt stivt;
    • eit stivt smil
  3. Døme
    • vere stiv og strid
  4. Døme
    • (ikkje) vere stiv i engelsk
  5. Døme
    • halde stive prisar
    • hard, kraftig
      • blåse stivt;
      • stiv kuling
    • heil og full
      • sitje i to stive timar

Faste uttrykk

  • sjå stivt på
    sjå vedhaldande og intenst på ein
Artikkelside
Side 1 av 2