Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
32 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

tre 1

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt tré

Betydning og bruk

  1. flerårig plante som er høyere enn busk, med stamme, kvister, blad, blomster og frukter
    Eksempel
    • bartre, løvtre, frukttre, juletre;
    • ikke se skogen for bare trær – se skog;
    • plante, felle, hogge et tre
    • i overført betydning i sammensetninger som
      • slektstre, stamtre
  2. stammer og grener av tre (1, 1) som materiale, trevirke
    Eksempel
    • skjære ut i tre;
    • en gjenstand av tre
  3. stykke av tre (1, 2);
    redskap av tre (1, 2), mest i sammensetninger som
    Eksempel
    • balltre, mangletre, vedtre
  4. i overført betydning: vrien og umedgjørlig person (særlig kvinne), i sammensetningen
    Eksempel
    • hespetre

Faste uttrykk

  • ikke vokse på trær
    være sjelden
  • midt på treet
    standpunkt midt mellom ytterlighetene; noe middels
Artikkelside

Nynorskordboka 31 oppslagsord

tre 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tré

Tyding og bruk

  1. fleirårig vokster (3) med forveda, borkkledd og meir eller mindre høg og kraftig stamme og med greiner, kvister med blad, blomstrar og frukter
    Døme
    • plante, felle, hogge eit tre;
    • ein ser ofte ikkje skogen for berre tre – sjå skog (1)
  2. ved (1, 1) i stamme, greiner eller røter av eit tre (1, 1) brukt til materiale
    Døme
    • kjøkeninnreiing i tre
  3. stykke av tre (1, 2);
    reiskap av tre (1, 2)
  4. i eldre tid: fat, kjerald, tønne
    Døme
    • kjøpe sild med treet – i tønner
  5. som etterledd i samansetningar: nedsetjande nemning på person
  6. noko som er forma som eit tre (1, 1)

Faste uttrykk

  • ikkje vekse på tre
    vere sjeldan
    • gode kokkar veks ikkje på tre
  • midt på treet
    middels
Artikkelside

assimilasjonsorgan

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

organ (1) hos planter der den viktigaste delen av fotosyntesen går føre seg
Døme
  • blada på trea er assimilasjonsorgan
Artikkelside

luve 2

luva

verb

Opphav

samanheng med lubben

Tyding og bruk

bøye seg, lute;
sitje eller stå og henge med hovudet
Døme
  • trea stod og luvde
Artikkelside

kvitre

kvitra

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

  1. om småfuglar: lage korte tonar
    Døme
    • fuglane kvitrar i trea
  2. snakke på ein måte som liknar fuglekvitter
    Døme
    • ho kvitra og lo
  3. Døme
    • han kvitrar på Twitter
Artikkelside

krasj

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

kræsj

Opphav

av engelsk crash; lydord

Tyding og bruk

  1. det å støyte mot noko og bli øydelagd;
    kraftig samanstøyt;
    Døme
    • trea dempa den harde krasjen
  2. lyd av noko som krasjar
    Døme
    • støyte saman med ein krasj
  3. i overført tyding: strid, konflikt, kollisjon (2)
    Døme
    • dei hadde ein kraftig krasj om røyking
Artikkelside

kvisle

kvisla

verb

Opphav

norrønt kvísla

Tyding og bruk

  1. om elv: greine seg ut
  2. renne med ein skvalande lyd;
    risle
    Døme
    • ormen kvisla i graset
  3. Døme
    • vinden kvisla i trea
Artikkelside

innimellom

preposisjon

Tyding og bruk

  1. inne blant, inne mellom
    Døme
    • han vart borte innimellom dei høge trea
  2. brukt som adverb: inn mellom
    Døme
    • det var trongt, men vi kom så vidt innimellom
  3. brukt som adverb: her og der
    Døme
    • innimellom var vegen rast ut
  4. brukt som adverb: no og da, iblant, ein gong imellom
    Døme
    • han lo innimellom
Artikkelside

det haustast

Tyding og bruk

det går mot haust;
Sjå: hauste
Døme
  • det haustast og trea blir gule
Artikkelside

gnage

gnaga

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt gnaga

Tyding og bruk

  1. bruke tennene på noko hardt eller seigt;
    skave bitar av med tennene
    Døme
    • gnage på eit kjøtbein;
    • musa har gnege hol i veggen;
    • gnage bork av trea
  2. gni mot noko så det gjer vondt eller blir ein skade;
    gnisse;
    Døme
    • kleda gneg så;
    • skoen har gnege hol på sokken
  3. valde liding;
    plage, pine;
    Døme
    • svolten gneg;
    • uvissa gnog;
    • det er noko som gneg han
    • brukt som adjektiv
      • ei gnagande uro
  4. Døme
    • gnage på det same heile tida
Artikkelside

gnisse

gnissa

verb

Opphav

av gni

Tyding og bruk

  1. Døme
    • trea gnissar mot kvarandre
  2. gje ein fint skjerande eller knirkande lyd;
    kvine veikt
    Døme
    • det gnissa høgt
  3. lage eller vere utsett for gnissingar
    Døme
    • samarbeidet gnissar
Artikkelside
Side 1 av 4