Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 20 oppslagsord

talar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som taler eller held tale;
    Døme
    • vere samd med siste talar
  2. person som er flink til å tale (2, 4)
    Døme
    • eg er ingen talar
  3. person som taler ofte, som har til yrke, kall, oppgåve å tale;
    Døme
    • ein kjend talar
Artikkelside

tale 2

tala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt tala

Tyding og bruk

  1. bruke røysta eller språket, ytre (seg), snakke, prate, vitne
    Døme
    • tale lågt, kvast, tydeleg;
    • alvorleg, bokstavleg talt;
    • talast ved om noko
  2. gjere seg til talsmann for, argumentere, forsvare
    Døme
    • ho taler mi sak;
    • tale for seg sjølv
    • i uttrykk:
      • alt taler mot han
  3. kunne snakke
    Døme
    • tale tysk
  4. Døme
    • presten talte ved grava;
    • tale seg varm om noko

Faste uttrykk

  • tale beint ut
    vere fritalande
  • tale for, mot
    vitne for, mot, framstille i gunstig, ugunstig lys
  • tale frampå om
    ymte om, nemne, kome inn på
  • tale ut
    greie opp, gjere opp (med nokon)
Artikkelside

tale 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt tala f

Tyding og bruk

  1. det å tale (2, 1), det å seie noko;
    Døme
    • skrift og tale
  2. evne til å tale (2, 1) eller bruke røysta, språket;
    Døme
    • ha dårleg tale
  3. etter fransk parole: bruk av språket hos den einskilde, til skilnad frå språk (1)
  4. talespråk, (nasjonal)språk
    Døme
    • daglegtale;
    • uttale;
    • ein film med norsk tale
  5. det ein seier
    Døme
    • klar, tydeleg tale
  6. det ein seier om eit emne ved eit særleg høve;
    Døme
    • festtale;
    • takketale;
    • halde tale

Faste uttrykk

  • ikkje kome på tale
    vere uaktuelt
    • det kjem ikkje på tale at du får meir sjokolade no
  • vere på tale
    bli drøfta, nemnd, gjord framlegg om; vere aktuell
  • vere tale om
    bli drøfta, gjelde
Artikkelside

av rang

Tyding og bruk

blant dei aller beste i sitt slag;
Sjå: rang
Døme
  • ho var ein talar av rang
Artikkelside

rang 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk ‘rekkje, plass’

Tyding og bruk

  1. plassering som ein person har i eit fast (sosialt) hierarki;
    militær grad
    Døme
    • offiserar med løytnants rang;
    • plassere gjestene etter rang
  2. plassering som noko har (i høve til noko anna av same art) ut frå kvalitet, verdi eller liknande;
    status, verdi
    Døme
    • ha rang mellom dei fremste

Faste uttrykk

  • av rang
    blant dei aller beste i sitt slag
    • ho var ein talar av rang
  • gjere nokon rangen stridig
    konkurrere om førsteplassen;
    måle seg med nokon;
    utkonkurrere
    • ingen kan gjere han rangen stridig
  • ha rangen
    ha førerett
    • fotgjengarar har rangen
Artikkelside

populær

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin populus ‘folk’

Tyding og bruk

  1. godt likt, omtykt, venesæl, folkekjær
    Døme
    • ein populær talar
  2. lettfatteleg, enkel, folkeleg
    Døme
    • ei populær framstilling av eit vanskeleg emne
  3. vanleg, utbreidd, gjengs
    Døme
    • sykling er populært
Artikkelside

insiterande, inciterande

adjektiv

Opphav

av latin incitare ‘setje i snøgg rørsle’

Tyding og bruk

som verkar stimulerande;
Døme
  • ein insiterande talar
Artikkelside

turné 1, turne

substantiv hankjønn

Uttale

turneˊ

Opphav

fransk; eigenleg perfektum partisipp av turnere

Tyding og bruk

reise som kunstnar(ar), talar(ar), idrettsfolk eller liknande gjer for å vere med på tilskipingar fleire ulike stader
Døme
  • foredragsturné;
  • koret reiste på turné til USA
Artikkelside

hovudtalar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sentral, viktigaste talar (1)
Døme
  • ho var hovudtalaren på møtet
Artikkelside

tale til fordel for

Tyding og bruk

vere gunstig for;
Sjå: fordel
Døme
  • lite talar til fordel for kraftkrevjande industri i Noreg
Artikkelside
Side 1 av 2