Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

herleg

adjektiv

Opphav

av lågtysk herlik, mellomhøgtysk her ‘fornem’, samanheng med herre (1; jamfør òg norrønt harðla ‘mykje, særs’

Tyding og bruk

  1. vedunderleg, praktfull, strålande
    Døme
    • ein herleg sommar;
    • ei herleg kjensle;
    • eit herleg måltid;
    • det herlegaste utsyn til fjord og fjell
    • brukt som adverb
      • det smakte herleg;
      • det duftar så herleg reint og friskt
  2. monaleg, kraftig;
    stor
    Døme
    • få ein herleg omgang juling;
    • ei herleg blanding av nytt og gammalt
Artikkelside

eldorado

substantiv inkjekjønn

Opphav

av spansk el dorado ‘den forgylte’, ‘gull-landet’

Tyding og bruk

herleg, paradisisk stad;
Døme
  • strøket er eit eldorado for jegerar;
  • eit eldorado av tre og blomstrar
Artikkelside

lykksalig, lukksalig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

svært lykkeleg;
strålande, herleg
Døme
  • ei kort, lykksalig stund
Artikkelside

ljuvleg

adjektiv

Opphav

jamfør svensk ljuvlig

Tyding og bruk

herleg, ljuv
Døme
  • ljuvleg blomeange
Artikkelside

ljuv

adjektiv

Opphav

norrønt ljúfr

Tyding og bruk

brukt poetisk: herleg, behageleg;
yndefull;
søt, mild
Døme
  • ein ljuv klang;
  • ljuv vin
Artikkelside

eden

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå hebraisk ‘ynde, lyst’, etter 1. Mos. 2,8 namn på staden der paradishagen låg

Tyding og bruk

fredeleg og paradisisk stad;
herleg, frodig og blømande stad
Døme
  • staden er eit eden

Faste uttrykk

  • Edens hage
    paradisisk stad
    • staden er ein Edens hage, biletskjønn og grøderik
Artikkelside

fager

adjektiv

Opphav

norrønt fagr; same opphav som fair

Tyding og bruk

Døme
  • ein fager song;
  • vere ung og fager;
  • eg er stolt av den fagre heimstaden min

Faste uttrykk

  • fagre ord og løfte
    vakre, men ofte upålitelege løfte
Artikkelside

gyllen

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. som er av gull;
    som er forgylt
    Døme
    • gyllen ring;
    • gyllen kant;
    • gyllen ramme
  2. gulliknande, gullgul og skinande
    Døme
    • gyllen glans;
    • ei gyllen sky
  3. strålande, herleg, storarta
    Døme
    • gylne tider;
    • gylne draumar;
    • gylne lovnader
  4. klok, god, utmerka
    Døme
    • ein gyllen regel

Faste uttrykk

  • den gylne middelvegen
    måtehalden, balansert framgangsmåte eller utveg
    • finne den gylne middelvegen;
    • gå den gylne middelvegen;
    • velje den gylne middelvegen
  • det gylne snittet
    todeling av ei linje som gjev same forholdet mellom den største og minste delen som mellom heile linja og den største delen
  • gyllen fallskjerm
    i overført tyding: godtgjering som personar i leiarstillingar kan få om dei må slutte før kontrakttida er ute
Artikkelside

velsigne

velsigna

verb

Tyding og bruk

  1. ynskje signing over
    Døme
    • pinsevenene døyper ikkje, men velsignar barna
    • i ritual:
      • Herren velsigne deg og vare deg!
  2. om Gud: gje framgang, lykke
    Døme
    • Gud velsigne deg for at du kom
  3. Døme
    • eg kan ikkje nok få velsigne deg for hjelpa;
    • ho bad og velsigna
  4. i perfektum partisipp: herleg, velgjerande
    Døme
    • ei velsigna stund;
    • eit velsigna vêr
    • som adverb:
      • vere velsigna fri for nykkar
Artikkelside

gud betre

Tyding og bruk

Sjå: betre, gud
  1. brukt i utrop
    Døme
    • gud betre oss for eit vêr;
    • gud betre for ei herleg tid
  2. sant å seie;
    ærleg talt
    Døme
    • det er nok slik fatt, gud betre
Artikkelside
Side 1 av 3