Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 32 oppslagsord

faktor

substantiv hankjønn

Uttale

fakˊtor, i fleirtal fakˊtorar; faktoˊrar

Opphav

av latin facere ‘gjere, lage’

Tyding og bruk

  1. i matematikk: kvart av to eller fleire tal eller uttrykk som blir multipliserte med kvarandre og gjev eit produkt
    Døme
    • 2 og 3 er faktorar av 6;
    • løyse opp eit tal i einskilde faktorar
  2. tilhøve som verkar inn;
    Døme
    • ein viktig faktor i vurderinga;
    • det er mange faktorar som spelar inn;
    • ein ukjend faktor;
    • sjukdomen har ein arveleg faktor
  3. leiar for trykkjeri
Artikkelside

prosodem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av prosodi

Tyding og bruk

i språkvitskap: namn på kvar av tre prosodiske faktorar (trykk, kvantitet, tonelag) som kvar for seg kan ha tydingsskiljande funksjon;
prosodisk faktor
Artikkelside

plussfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

noko som verkar positivt;
gunstig faktor (2)
Døme
  • plussfaktorane med å bu i ei lita bygd
Artikkelside

primfaktor

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

Døme
  • talet 12 = 2 × 2 × 3 der primfaktorane er 2 og 3
Artikkelside

kraft 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kraptr, krǫptr; òg innverknad frå tysk

Tyding og bruk

  1. drag eller press på masse (2);
    påverknad som er årsak til endring
    Døme
    • magnetiske krefter
  2. Døme
    • elektrisk kraft
  3. Døme
    • samle krefter;
    • i si fulle kraft
  5. helse (1, 1), det å vere frisk
  6. i overført tyding: drivande, tiltøk, leiande person
    Døme
    • ei lokal kraft i kulturlivet;
    • leiande krefter
  7. Døme
    • sleppe til yngre krefter
  8. (løynd) faktor eller omstende som formar eller påverkar ei sak
    Døme
    • sterke krefter jobbar for å torpedere bruplanane
  9. overnaturleg evne, styrke
    Døme
    • ei hemmeleg kraft;
    • fylt av Guds kraft
  10. i lovmål: rettsverknad
    Døme
    • lov med tilbakeverkande kraft

Faste uttrykk

  • i kraft av
    • på grunn av;
      takk vere
      • i kraft av kvalitet og kompetanse
    • med heimel i
      • i kraft av lova
  • kome til krefter
    få igjen helse eller styrke etter sjukdom, strabasar og liknande
    • ho var på eit rehabiliteringssenter for å kome til krefter igjen
  • setje i kraft
    setje i verk
  • setje ut av kraft
    oppheve
  • tre i kraft
    ta til å gjelde, bli sett i verk
Artikkelside

motvekt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. vekt eller kraft til å halde jamvekt
  2. faktor som veg opp noko
    Døme
    • friluftsliv er ei god motvekt mot stillesitjande arbeid
Artikkelside

motivasjonsfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tilhøve som verkar inn på motivasjonen;
jamfør faktor (2)
Døme
  • ein god lærar kan vere ein motivasjonsfaktor
Artikkelside

omstende

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin circumstantia

Tyding og bruk

  1. forhold, tilhøve;
    Døme
    • særlege omstende som gjev grunnlag for fritak
  2. Døme
    • under alle omstende
  3. vilkår i omgjevnadene
    Døme
    • leve under vanskelege ytre omstende

Faste uttrykk

  • formildande omstende
    tilhøve som fører til mildare straff eller dom
    • retten meiner at det er fleire formildande omstende i denne saka
  • i omstende
    gravid
  • skjerpande omstende
    tilhøve som fører til strengare straff
Artikkelside

-or

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

suffiks i substantiv som står for handlande person, apparat, maskin, matematisk omgrep osv.;
i ord som aktor, faktor, motor og traktor
Artikkelside

marknadsmekanisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

faktor som verkar inn på omfanget av kjøp og sal
Artikkelside
Side 1 av 4