Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 250 oppslagsord

vinne 2

vinna

verb

Opphav

av vinne (1

Tyding og bruk

Artikkelside

vinne 3

vinna

verb

Opphav

norrønt vinna

Tyding og bruk

  1. få, oppnå (vinst, premie)
    Døme
    • vinne (i) ei idrettstevling;
    • vinne førstepremie;
    • vinne det store loddet;
    • vinne eit slag, ein krig;
    • vinne ei sak;
    • vinne i tipping, i eit lotteri;
    • vinne over konkurrentane
  2. ha framgang;
    Døme
    • vinne tilslutning (for ei sak);
    • vinne fram med ideane sine
  3. skaffe seg, oppnå
    Døme
    • vinne ære og makt;
    • vinne vener;
    • vinne godhug;
    • det er lite å vinne ved ei omlegging;
    • ta ein snarveg for å vinne tid
  4. greie, vere god til
    Døme
    • arbeide alt ein vinn;
    • eg vinn ikkje (med, på) alt arbeidet
  6. drive, få fram
    Døme
    • vinne ut malm, olje
  7. refleksivt: kome seg, bli betre
    Døme
    • ho vann seg da dei vart kjende;
    • bygda vann seg da nyvegen kom

Faste uttrykk

  • vinne innpå
    hale innpå
Artikkelside

vinne 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vinna ‘arbeid’; av vinne (3

Tyding og bruk

Døme
  • høyvinne;
  • vårvinne;
  • det var ei heil vinne – mykje arbeid
Artikkelside

rikdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere rik;
    velstand, formue, overflod
    Døme
    • vinne makt og rikdom
  2. det å innehalde store mengder av noko
    Døme
    • rikdom på naturressursar
Artikkelside

prolog

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘fortale’

Tyding og bruk

  1. høvesdikt framført som innleiing til ei festleg tilstelling
  2. fortale eller innleiing til eit skodespel
  3. i idrett: innleiingsløp til etapperitt
    Døme
    • vinne prologen til etapperittet Italia rundt
Artikkelside

få ram på

Tyding og bruk

vinne over;
råke, ramme;
Sjå: ram
Artikkelside

ram 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ramme (3

Faste uttrykk

Artikkelside

poeng

substantiv inkjekjønn

Uttale

poenˊg

Opphav

av fransk point; frå latin

Tyding og bruk

  1. talverdi nytta til måling og gradering
    Døme
    • få hundre poeng i pilkast;
    • realløna steig to poeng;
    • talaren skåra mange poeng
  2. viktig eller slåande moment;
    hovudsak, kjerne
    Døme
    • poenget er at politikken er endra;
    • vitsen er utan poeng

Faste uttrykk

  • dele poeng
    i idrett: spele uavgjort
  • tape på poeng
    tape ved å ha fått færrast poeng (i idrettar som boksing og bryting)
  • vinne/sigre på poeng
    sigre ved å ha fått flest poeng (i idrettar som boksing og bryting)
Artikkelside

ein 2, éin

determinativ kvantor

Opphav

norrønt einn, ein, eitt

Tyding og bruk

grunntalet 1;
det første talet i tallrekkje
Døme
  • ein og ein er to;
  • ein meter, ei mil, eitt hekto;
  • alt på ein gong;
  • på ei og same tid;
  • alt låg i ei røre;
  • ein i senn;
  • ein om gongen;
  • ein etter ein gjekk sin veg;
  • det er ei som kan skrive!
  • ta for seg ein for ein

Faste uttrykk

  • alt i eitt
    • stadig
      • ho måtte alt i eitt kike bort på han
    • samling av fleire opplysingar, funksjonar eller liknande
      • religion, nasjon og identitet – alt i eitt
  • bli nummer éin
    bli best;
    vinne
  • ein dagen
    her om dagen
  • ein eller annan
    noko eller nokon;
    ein viss;
    einkvan
    • på ein eller annan måte;
    • i sentrum av ein eller annan by;
    • der inne stod ein eller annan;
    • på eit eller anna vis
  • ein og annan
    nokre (få)
  • eitt og anna
    mangt, ymse
    • kome med eitt og anna hint
  • eitt og hitt
    mangt eit
  • eitt å gjere
    éin utveg eller éi løysing som må veljast
    • dei har eitt å gjere;
    • her er det berre eitt å gjere
  • gå i eitt
    • flyte saman
      • gå i eitt med omgjevnadene
    • halde fram utan stans
      • dagen går i eitt, utan pause
  • i eitt køyr
    utan opphald
  • i eitt og alt
    på alle måtar
    • dei var samde i eitt og alt
  • i eitt vekk
    stadig
    • han fortalde vitsar i eitt vekk
  • kvar ein
    alle
    • kvar ein busk;
    • kvart eit menneske
  • kvar og ein
    alle
    • kvar og ein må ta ansvar
  • med eitt
    brått
  • med éin gong
    straks
  • på ein, to, tre
    svært raskt;
    på ein augeblink
    • vere ferdig på ein, to, tre;
    • huset vart ikkje bygt på ein, to, tre
  • under eitt
    samla
    • sakene blir handsama under eitt
Artikkelside

lomme

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. liten, flat pose som er sydd fast til eit klesplagg
    Døme
    • ha pengar på lomma;
    • stikke handa ned i lomma
  2. mindre (hol)rom, avdeling (med form som ei lomme (1))
    Døme
    • pengeboka har ei lomme for setlar;
    • olja ligg ofte i lommer i sandsteinen

Faste uttrykk

  • grave djupt i lomma
    betale (vel) mykje
  • ha i lomma
    kontrollere (nokon), halde (nokon) i si makt
  • ha sigeren i lomma
    ha vunne eller vere nær ved å vinne
  • kjenne som si eiga lomme
    kjenne svært godt
    • han kjenner Paris som si eiga lomme
  • putte/stikke i eiga lomme
    teileigne seg på ulovleg vis
    • han putta pengane i si eiga lomme
  • stå med hendene i lomma
    sjå på utan å gjere noko
  • vere i lomma på
    vere bunden eller avhengig av;
    bli kontrollert
    • vere i lomma på politikarane
Artikkelside
Side 1 av 25