Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

ufred

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. væpna strid;
    Døme
    • ufreden varte i ti år
  2. Døme
    • ufred mellom grannar
  3. Døme
    • her er slik ufred
  4. i folketrua: uroing eller åtak frå vette
    Døme
    • finne råder mot ufred
  5. indre uro
    Døme
    • ha slik ufred i seg
  6. noaord for visse rovdyr som tek på buskapen
Artikkelside

rasle med sabelen/sablane

Tyding og bruk

true med ufred;
Sjå: rasle, sabel
Døme
  • avisa raslar med sabelen;
  • presidenten raslar med sablane
Artikkelside

rasle

rasla

verb

Opphav

frå tysk, lydord

Tyding og bruk

  1. lage ein tørr, klanglaus lyd;
    Døme
    • det raslar i lauvet;
    • myntane rasla
  2. få noko til å gje frå seg ein tørr, låg lyd
    Døme
    • rasle med papir

Faste uttrykk

  • rasle med sabelen/sablane
    true med ufred
    • avisa raslar med sabelen;
    • presidenten raslar med sablane
Artikkelside

yppe

yppa

verb

Opphav

norrønt yppa ‘lyfte opp’, yppast ‘briske seg’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • han yppa akslene;
    • yppe på seg
  2. Døme
    • yppe kiv, strid, trette, ufred
    • òg i uttrykk:
      • yppe til uro, ufred o l
    • eggje, inspirere
      • berre ei sakleg framstilling vil yppe til ei nødvendig omvelting
  3. briske seg;
    vise ein utfordrande oppførsel;
    skape seg til;
    egle seg innpå, krangle seg innpå
    Døme
    • yppar du, eller?
    • du må berre ikkje kome her og yppe, gut!

Faste uttrykk

  • yppe seg
    refleksivt: våge seg fram (særleg til strid eller motstand);
    òg: vise seg
    • yppe seg mot herren sin;
    • han tok til å yppe seg politisk òg;
    • ugraset tok til å yppe seg borte på åkeren
Artikkelside

vardebrann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • vardebrann varsla ufred
Artikkelside

uroleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som stadig flyttar eller ledar seg (når ein ikkje skal)
    Døme
    • stå, sitje uroleg;
    • ha eit uroleg blikk
  2. som forstyrrar og bråkar
    Døme
    • urolege elevar
  3. skiftande, ustadig, ustabil
    Døme
    • urolege vêrforhold;
    • uroleg sjø;
    • uroleg søvn;
    • sove uroleg
  4. om stad: utsett for mykje ferdsle og forstyrring;
    i folketrua: som er plaga av tussefolk
  5. merkt av mykje ufred og gjæring
    Døme
    • eit uroleg hjørne av verda;
    • urolege tider
  6. ottefull, sutfull, utrygg
    Døme
    • vere uroleg for, over noko(n);
    • uroleg til sinns
Artikkelside

unåd

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt únáð f ‘ufred, ulempe’; samanheng med nåde (1

Tyding og bruk

Artikkelside

ufriske

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør norrønt úfreski ‘det å vere synsk’; truleg samanheng med ufred

Tyding og bruk

noko skremmeleg, uhyggeleg, stygt, ufyseleg;
særleg: skrømt, vonde vette;
brutalt eller fælt menneske;
vantrivnad eller sjukdom på krøter
Artikkelside

sabel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk truleg frå ungarsk av szabni ‘skjere’

Tyding og bruk

hoggvåpen med (krum) einegga klinge
Døme
  • fekte med sabel

Faste uttrykk

  • rasle med sabelen
    true med krig, ufred
Artikkelside

fredlyse

fredlysa

verb

Tyding og bruk

  1. Døme
    • bjørnen er fredlyst;
    • området er fredlyst
  2. tryggje mot ufred eller åtak;
    Døme
    • fredlyse konfliktområdet
Artikkelside