Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 40 oppslagsord

slepp 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. noko som ein slepper
  2. siste rest av noko;
Artikkelside

slepp 3

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. slepp (1, 1) (frå lufta)
  2. i somme nyare samansetningar: slepp (3
    Døme
    • flyslepp;
    • utslepp
Artikkelside

slepp 2

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å sleppe
    Døme
    • dueslepp;
    • hesteslepp;
    • vårslepp
  2. i uttrykk
    Døme
    • gje slepp på – gje frå seg, gje avkall på
Artikkelside

sleppe 2

sleppa

verb

Opphav

norrønt sleppa

Tyding og bruk

  1. bli laus eller fri;
    få høve til;
    Døme
    • sleppe av bussen;
    • sleppe forbi, framom ei hindring;
    • sleppe fram for presten;
    • sleppe fri, laus;
    • sleppe gjennom eksamen, kontrollen;
    • sleppe inn;
    • sleppe til;
    • sleppe unna;
    • sleppe ut
  2. bli friteken, spart for;
    bli fri, kvitt, unngå
    Døme
    • sleppe å gå på butikken;
    • sleppe å betale full pris;
    • sleppe militærtenesta

Faste uttrykk

  • sleppe av
    bli fri; kome frå det, døy
  • sleppe opp for
    gå tom for noko;
    bli lens for noko
    • vi har sloppe opp for mjølk
Artikkelside

sleppe 3

sleppa

verb

Opphav

norrønt sleppa; av sleppe (2

Tyding og bruk

  1. late frå seg, late laus, la fare;
    miste (eller løyse taket (i))
    Døme
    • sleppe buskapen på beite;
    • sleppe vatnet på turbinane;
    • selja slepper borken;
    • sleppe koppen i golvet;
    • sleppe eit emne – gå frå, slutte med eit emne;
    • sleppe vona – gje opp vona;
    • sjukdomen har sleppt henne;
    • slepp meg!
  2. la gli, falle
    Døme
    • sleppe seg ned frå ei grein;
    • sleppe auga av – ikkje ha for auga, ikkje sjå etter;
    • sleppe av syne – ikkje ha augekontakt med lenger;
    • sleppe noko(n) framom seg;
    • sleppe inn katten;
    • sleppe sinnet laus;
    • sleppe ned kaffikoppen;
    • sleppe ut hunden;
    • sleppe harmen ut – syne harmen klart

Faste uttrykk

  • sleppe føre seg
    la (nokon) få eit forsprang
  • sleppe seg
    om småbarn: byrje å gå utan hjelp
  • sleppe til
    gje (nokon) høve el. løyve til
  • sleppe ut av seg
    buse ut med (noko ein burde teie med)
Artikkelside

halde på

Tyding og bruk

Sjå: halde
  1. ikkje gje seg;
    halde fram med
    Døme
    • dei får no berre halde på
  2. vere i ferd med
    Døme
    • ein pasient heldt på å døy
  3. ikkje vilje gje slepp på;
    ta vare på
    Døme
    • dei held på dialekta si;
    • han heldt på jobben sin så lenge han kunne
  4. Døme
    • halde på feil hest
Artikkelside

leke 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt leki; samanheng med leke (3

Tyding og bruk

opning eller hol der til dømes vatn slepp gjennom;
Artikkelside

hol 2, hòl 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hol

Tyding og bruk

  1. opning eller rivne tvers gjennom noko
    Døme
    • slå hol i veggen;
    • ha hol i sokkane;
    • krype gjennom eit hol i gjerdet;
    • ha hol i øyra
  2. Døme
    • ha hol i kunnskapane
  3. mindre søkk, grop (1
    Døme
    • grave hol i jorda;
    • eit stort hol i vegen;
    • ha hol i tennene
  4. celle (1) til å sperre nokon inne i;
    Døme
    • kome i holet
  5. trongt, mørkt og usselt rom;
    utriveleg stad
    Døme
    • bu i eit hol;
    • eit avsidesliggjande hol

Faste uttrykk

  • få hol på
    endeleg få opna eller løyst (noko);
    få has på
  • hol i hovudet
    dumt, vanvettig;
    bort i natta
  • stikke hol på
    få tak i innhaldet;
    la innhaldet strøyme fritt
    • stikke hol på byllen
  • svart hol
    område i verdsrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slepp ut, ikkje eingong lys
    • svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene
  • ta hol på
    • opne og begynne å bruke av
      • ta hol på chipsposen
    • nemne (noko som er vondt eller vanskeleg)
Artikkelside

fripass

substantiv inkjekjønn

Opphav

etterleddet same opphav som pass (3

Tyding og bruk

  1. attest på at ein slepp noko eller skal ha noko gratis
Artikkelside

gilde 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gildi ‘betaling’; av gild

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: samskipnad av folk med sams interesser;
  2. gjestebod, festleg lag, fest
    Døme
    • halde gilde

Faste uttrykk

  • betale gildet
    koste leiken, betale hendinga, tiltaket
    • kommunen slepp å betale gildet åleine
Artikkelside
Side 1 av 4