Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

sløyfe 2

sløyfa

verb

Opphav

frå lågtysk eigenleg ‘slepe bort’

Tyding og bruk

la vere å ta;
fjerne, ta bort, utelate
Døme
  • sløyfe sukker i teen;
  • sløyfe den siste ruteavgangen
Artikkelside

sløyfe 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. band (I,1 og 2), knytt(e) i lykkje(r)
    Døme
    • silkesløyfe;
    • knyte sløyfe;
    • ha sløyfe i håret;
    • hesten fekk kvit sløyfe på sjået – fekk førstepremie
  2. sirkelforma bukting på ei trikkelinje eller eit jernbanespor
    Døme
    • trikkesløyfe;
    • vendesløyfe
  3. tynn list til dømes under lektene på tak med takstein
Artikkelside

plystre

plystra

verb

Opphav

norrønt blístra

Tyding og bruk

  1. fløyte med leppene
    Døme
    • plystre ein melodi;
    • plystre etter nokon;
    • han plystrar på hunden
  2. pipe, kvine
    Døme
    • vinden plystrar i novene
  3. sløyfe, blåse i
    Døme
    • ho plystra middagen
Artikkelside

bere 3

bera

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt bera

Tyding og bruk

  1. halde (noko) oppe (og føre det med seg)
    Døme
    • bere noko i handa;
    • dei ber mjølsekker;
    • ho sleit og bar tungt;
    • bere eit barn til dåpen;
    • bere fram gåver;
    • kome berande på store famner med kvist
  2. føre, halde (særleg ein kroppsdel på ein viss måte)
    Døme
    • bere hovudet høgt
  3. ha (klesplagg, våpen, merke og liknande) på seg;
    gå med, ha (merke, namn og liknande);
    vere prega av
    Døme
    • bere sløyfe;
    • han ber kniv;
    • bere merke av noko;
    • dei bar merke etter torturen
  4. ha i hugen;
    hyse
    Døme
    • bere vørdnad for nokon;
    • du må ikkje bere hat til meg;
    • dei bar på store planar
  5. halde (seg) oppe (på plass, i stilling);
    tole trykket eller tyngda av noko;
    gå vel
    Døme
    • isen bar ikkje;
    • dette kan aldri bere
  6. halde oppe, i verksemd
    Døme
    • bøndene bar kulturen i bygdene;
    • bere oppe ein tradisjon
  7. ha liggjande på seg, lide under
    Døme
    • bere skulda for noko
  8. tole, halde ut, greie
    Døme
    • det skal god rygg til å bere gode dagar;
    • bere på ei sorg
  9. fø;
    Døme
    • kua skal bere i haust
  10. stemne, gå, føre i ei viss lei
    Døme
    • vegen ber oppetter;
    • eldhugen bar saka fram

Faste uttrykk

  • bere barn under beltet
    vere gravid
  • bere bod om
    varsle (2)
    • bere bod om lysare tider
  • bere frukt
    òg i overført tyding: gi resultat
  • bere i seg
    innehalde
  • bere laus
    byrje
    • no ber det laus/laust med uvêr
  • bere over med
    ha tolmod med (nokon)
  • bere på bygda
    fortelje vidare (særleg til uvedkomande)
  • bere seg åt
    fare åt, te seg
    • bere seg merkeleg åt
  • bere seg
    • jamre, klage seg (for noko)
      • ho skreik og bar seg
    • svare, løne seg
      • forretninga ber seg godt
  • bere til
    hende, gå til
  • det får bere eller breste
    det får gå som det går
  • så vidt båten bar
    òg i overført tyding: så vidt noko gjekk
Artikkelside

loope

loopa

verb

Uttale

luˋpe

Opphav

av loop

Tyding og bruk

føre eit fly i ei loddrett sløyfe
Artikkelside

hårsløyfe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • feste flettene med hårsløyfer
Artikkelside

moment 1

substantiv inkjekjønn

Uttale

momenˊt

Opphav

frå latin , av movere ‘setje i rørsle’; jamfør norrønt momenta

Tyding og bruk

  1. i fysikk: verknad av ei kraft på ein lekam
  2. medverkande faktor eller omstende;
    Døme
    • det er mange moment som spelar inn;
    • sløyfe eit vesentleg moment i skildringa
  3. del av turnøving med tanke på vanskegrad
Artikkelside

lykkje 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lykkja, samanheng med lokk (2 og lukke (3; truleg same opphav som lykkje (2

Tyding og bruk

lukka sløyfe eller bukt, særleg på tau, tråd eller liknande
Døme
  • lage ei lykkje;
  • vere forma som ei lykkje
Artikkelside

girlander

substantiv hankjønn

Uttale

utt gi-

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

lekkje(r), krans(ar) eller sløyfe(r) av blomstrar, lauv, frukt eller liknande, særleg nytta til dekorasjon;
etterlikna mønster av blomsterlekkje eller liknande nytta i kunsten
Artikkelside

vendesløyfe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sløyfe (1, 2) i ein skjenegang
Artikkelside
Side 1 av 2