slå 2
verb
Opphav
norrønt sláTyding og bruk
- brått føre ei hand eller noko ein held (med stor kraft) mot noko eller nokon og råke;dunke eller støyte til noko (så det smell);hamre, banke
Døme
- han slo meg i magen;
- ho slo guten på kinnet;
- dei har slått henne helselaus;
- slå til nokon;
- han slår neven i bordet;
- slå noko i filler;
- slå i ein spikar;
- slå ball
- uviljande støyte kraftig mot noko (og få vondt eller bli skadd)
Døme
- ho datt og slo hovudet;
- han har slått av ei framtann
- vinne over;
Døme
- slå fienden;
- heimelaget slo Brann
- påverke med maktmiddel;tvinge, presse
Døme
- slå åtaket attende;
- dei slo fienden på flukt
- ha kraftig verknad
Døme
- ein film som verkeleg slår
- brått få til å innsjå;jamfør slåande
Døme
- ein frykteleg tanke slår henne;
- det slo meg at dette var rett
- skjere eller kutte gras, korn eller liknande med reiskap som ljå, slåmaskin eller grasklippar
Døme
- slå gras;
- dei slo enga
- gjere slagliknande rørsler som lagar smell eller annan lyd;dunke, slamre, brake
Døme
- vindauget står og slår;
- tora slår;
- klokka slo;
- slå takta;
- slå på harpe;
- flagget slo i vinden;
- kjenne kor hjartet slår
- gjere eitt eller fleire rykk, sleng eller kast med ein kroppsdel
Døme
- fuglen slår med vengene;
- ho slo med nakken
- trykkje eller hamre på eit apparat eller instrument
Døme
- slå inn 100 kroner på kassaapparatet
- lage eller få i stand ved å hamre og banke
Døme
- slå ein tunnel;
- slå leir
- lage ei viss form på noko ved å knyte, bende, streke opp eller liknande
Døme
- slå krull på halen;
- slå ein knute;
- slå knute på seg;
- slå ein sirkel
- binde, leggje, slengje eller kaste noko rundt noko
Døme
- slå eit tau rundt noko;
- slå papir rundt noko;
- ho slo armane rundt halsen på mora
- helle væske eller masse med ei brå rørsle;tømme
Døme
- slå ei bytte vatn på varmen;
- slå i seg ein dram
- gjere ei brå rørsle så noko kjem i ei ny stilling
Døme
- slå auga ned;
- slå døra att
- ruse, strøyme, kome farande (brått og med kraft)
Døme
- bårene slo over båten;
- regnet slår mot ruta;
- flammene slo i vêret;
- ei rar lukt slo mot oss
Faste uttrykk
- slå anbli omtykt;
fengje- filmen slo an
- slå an påflørte med
- slå av
- stanse apparat, innretning eller motor ved å trykkje eller vri på brytar eller tast;
skru av- slå av lyset;
- ho har slått av radioen;
- han slo av omnen
- brukt i uttrykk for å prate, vitse, skrøne og liknande
- slå av ein prat;
- ho slo ofte av ein spøk
- slå av pågjere mindre i storleik, tal eller intensitet;
redusere, minke- slå av på farten;
- dei slo av på krava
- slå bortikkje vilje snakke om eller tenkje på
- han slo bort tanken
- slå eit slag forta eit ekstra tak for;
kjempe for- slå eit slag for miljøet
- slå fastkonstatere
- politiet slår fast at skadane er omfattande
- slå feilmislykkast
- taktikken kan slå feil
- slå frampå omymte om;
byrje å snakke om;
nemne - slå frå seg
- forsvare seg
- klubben slo frå seg i finalen
- gje opp tanken på
- dei måtte slå frå seg draumen om ei hytte
- slå følgjegå eller reise i lag
- dei slår følgje til skulen;
- han slo følgje med mora
- slå gjennombli anerkjend (som kunstnar, forfattar eller liknande)
- bandet slo gjennom internasjonalt
- slå i hel
- drepe
- bli kvitt;
få unna- slå i hel tida med kortspel
- slå i hop
- lukke eller falde i hop;
slå saman (1)- slå i hop boka;
- ho slo i hop paraplyen
- binde i hop til éi eining;
sameine;
slå saman (2)- slå i hop kommunar
- slå inn
- knuse eller øydeleggje med eit kraftig slag innover
- slå inn døra
- om dør, vindauge og liknande: svinge innover
- dører som slår inn
- velte eller strøyme inn i eller over noko
- vinden slår inn i rommet;
- båra slo inn i båten
- byrje brått og veldig;
bryte laus- den økonomiske krisa slo inn over landet
- taste inn
- slå inn prisen
- slå inn påbyrje med
- slå inn på ein politisk karriere
- slå lag medgå saman med
- slå ned
- slå ein person så hardt at hen går over ende og blir skadd
- ho vart slått ned i ei mørk gate
- nedkjempe;
knuse (2)- slå ned ein demonstrasjon
- om lyn: råke
- lynet slo ned i nærleiken
- om tanke, kjensle eller hending: råke brått og uventa med stor kraft
- ein tanke slår ned i han
- slå ned på
- straffe;
kjempe mot- skulen slo hardt ned på mobbing
- redusere
- sjåføren slo ned på farten
- slå om
- skifte
- slå om til nordnorsk
- om vêr: endre seg (brått)
- det slo om til regn
- slå om seg medstadig bruke mykje av noko;
strø om seg med- ho slo om seg med framandord
- slå opp
- opne
- slå opp auga;
- ho slo opp døra
- opne bok eller anna trykksak for å finne ei opplysning
- slå opp i ordboka
- publisere med store overskrifter
- saka vart slått stort opp
- gjere slutt på kjærleiksforhold
- ho slo opp med han;
- dei har slått opp
- om sår eller brot: opne seg igjen som resultat av fall, slag eller liknande
- slå opp ein gammal skade
- slå påsetje i gang apparat, innretning eller motor ved å trykkje eller vri på brytar eller tast;
skru på- slå på lyset;
- ho slo på pc-en
- slå saman
- lukke eller falde saman;
slå i hop (1)- slå saman boka;
- ho slo saman paraplyen
- binde saman til éi eining;
sameine;
slå i hop (2)- slå saman kommunar
- slå seg
- støyte ein del av kroppen så hardt mot noko at det gjer vondt
- ho fall og slo seg
- bli skeiv;
vri seg- døra har slått seg
- bli fuktig eller rimete
- muren har slått seg på innsida
- slå seg avom apparat eller innretning: bli sett ut av funksjon;
kople seg ut- gatelyset slo seg av
- slå seg framarbeide eller streve seg fram til ein betre posisjon;
lukkast - slå seg lausretteleg more seg
- slå seg medbli med (til ein stad);
slå følge - slå seg ned
- setje seg
- slå seg ned i sofaen
- busetje seg
- slå seg ned i byen
- slå seg opparbeide seg fram;
lukkast - slå seg på
- om apparat eller innretning: bli sett i funksjon;
kople seg inn- lyset har slått seg på
- byrje med
- slå seg på handel
- slå seg tilbli verande;
slå seg til ro- dei har slått seg til i landet
- slå stort påleve flott;
sløse - slå til
- gje noko eller nokon eit slag
- ho slo til han
- gripe (hardt) inn;
gå til aksjon- ranarar slo til mot kiosken i natt
- hende plutseleg;
inntreffe- det slo til med rekordvarme i helga
- gjere noko på ein (uventa) flott måte
- bassisten slo til med glitrande spel
- akseptere eit tilbod;
godta, seie ja- vi slo til og kjøpte båten
- gå i oppfylling;
bli som venta- spådomane har slått til
- gje godt resultat (i jordbruk, jakt eller fiske)
- avlinga slo til i år
- slå under segeigne til seg;
ta makt over;
leggje under seg- slå under seg store landområde
- slå ut
- knuse eller øydeleggje med eit kraftig slag
- slå ut ei rute;
- ho fekk slått ut ei tann
- vinne over;
konkurrere ut- slå ut konkurrenten frå tevlinga
- setje ut av spel
- vere heilt slått ut av varmen
- gjere ei brå rørsle utover
- slå ut med armane
- gje positivt resultat på test eller prøve
- promilletesten slo ut
- få ei viss verknad;
føre til- auka kostnader slår ut i høgare prisar
- brått kome fram og vise seg
- sjukdomen har slått ut igjen;
- striden slo ut
- tøme ut væske eller masse
- slå ut mjølka
- om dør, vindauge og liknande: svinge utover
- dører som slår ut