Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

skurk

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk eigenleg ‘utstøytt person’

Tyding og bruk

Døme
  • din skurk!
  • spele skurken i ein filmspele skurkerolla

skurke

skurka

verb

Opphav

norrønt skurka ‘skrape’; kanskje samanheng med skarke (2

Tyding og bruk

gje ein skurande eller knasande lyd
Døme
  • kjelken skurka nedpå (sanden)

maroder

adjektiv

Uttale

maroˊder

Opphav

frå tysk om sjuk eller såra soldat, av fransk maraud ‘skurk’; jamfør marodør

Tyding og bruk

(mellombels) arbeidsufør;
Døme
  • kjenne seg maroder

fant

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fantr, gjennom lågtysk, frå italiensk fante ‘ung gut, tenar, soldat’; jamfør infanteri

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gjere seg til fant for lite
  2. utdatert og nedsetjande nemning for tater (1)

Faste uttrykk

  • fattig fant
    fattig person
  • raka fant
    utan pengar;
    heilt blakk
    • eg var raka fant og måtte pante flasker;
    • fotballklubben er raka fant
  • spare seg til fant
    spare på ein slik måte at ein ikkje har råd til noko

halunk

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Halunke

Tyding og bruk

kanalje

substantiv hankjønn

Uttale

kanalˊje

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk canaglia ‘hundepakk’; av latin canis ‘hund’

Tyding og bruk

kjeltring

substantiv hankjønn

Opphav

av frisisk keltring ‘landstrykar’, av keltern ‘skjelle’

Tyding og bruk

banditt, skurk;
svikar;
bedragar
Døme
  • gjere seg til kjeltring

tjuv

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þjófr

Tyding og bruk

  1. person (eller dyr) som stel eller har stole noko
    Døme
    • innbrotstjuv;
    • lommetjuv;
    • tjuv trur (at) kvar mann stel;
    • skjora er ein tjuv
    • særleg i ordtak, med svekt tyding: kjeltring, skurk
      • ein hengjer dei små tjuvane og lèt dei store gå fri
  2. stykke av brend lysveik som har falle ned og får lyset til å renne
    Døme
    • tjuv i lyset

skurkerolle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rolle som skurk, motsett helterolle

skurkaktig

adjektiv

Tyding og bruk

som liknar ein skurk
Døme
  • skurkaktig framferd