Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

skulding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å skulde (2) einkvan for noko;
Døme
  • kome med ærekrenkjande skuldingar mot leiinga;
  • skuldinga mot henne lydde på viljesdrap
Artikkelside

insinuasjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å insinuere;
duld skulding
Døme
  • kome med insinuasjonar
Artikkelside

kjettarstempel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skulding om kjetteri
Artikkelside

fribanke seg

Tyding og bruk

fri seg (frå skulding);
Sjå: fribanke
Artikkelside

bebreidande

adjektiv

Opphav

av bebreide

Tyding og bruk

som gjev uttrykk for kritikk, skulding eller liknande;
klandrande
Døme
  • eit bebreidande blikk
Artikkelside

vanære 2

vanæra

verb

Opphav

av ære (2

Tyding og bruk

  1. føre vanære (1 over
    • vanære slekta med åtferda si
  2. i presens partisipp:
    • ei vanærande skulding
Artikkelside

urettferdig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje i samsvar med rimeleg dom, fordeling eller liknande;
    ikkje rett og rimeleg;
    Døme
    • urettferdig lærar, dommar, avgjerd, dom, fordeling;
    • urettferdig fordelt
  2. Døme
    • ei urettferdig skulding
  3. i religiøst mål: syndig;
    Døme
    • Gud lèt det regne over rettferdige og urettferdige – jamfør Matt 5,45
Artikkelside

tilbake

adverb

Opphav

jamfør norrønt til og bak n, gammaldansk tilbaghe og; tysk zurück

Tyding og bruk

  1. i retning bakover;
    Døme
    • bøye, tøye seg tilbake;
    • vike tilbake;
    • tvinge noko(n) tilbake
  2. bakover i tid;
    Døme
    • sjå, tenkje tilbake – minnast
  3. om rørsle: i motsett retning av den føregåande, mot eller bort til utgangspunktet;
    Døme
    • gå fram og tilbake;
    • kome, vende tilbake;
    • dei var snart tilbake
    • ut av verksemd, yrkesliv eller liknande
      • trekkje seg tilbake;
      • levere tilbake noko ein har lånt;
      • betale tilbake pengane;
      • sende tilbake ei vare – òg overf: forkaste, vrake;
      • kalle, ta tilbake – oppheve, annullere;
      • ta tilbake ei skulding, eit tilbod;
      • helse tilbake – gjengjelde ei helsing, helse att
  4. på staden, fast;
    Døme
    • halde nokon tilbake;
    • halde tilbake ei melding, pengar;
    • halde gråten tilbake
  5. mot, til tidlegare nivå, grad eller liknande
    Døme
    • flaumen gjekk tilbake
    • (over) i ein tilstand som viser forfall, stagnasjon
      • sjukdomen sette han mykje tilbake
    • ikkje på høgd;
      etterliggande

Faste uttrykk

  • gå tilbake på
    trekkje seg, ikkje stå ved (noko)
  • kalle tilbake
    kalle heim, til den staden nokon er send ut frå
  • liggje, stå tilbake for noko(n), i noko
    vere underlegen nokon; jamfør tilbakeliggande og og tilbakeståande
Artikkelside

stygg 2

adjektiv

Opphav

norrønt styggr

Tyding og bruk

  1. farleg, skremmande
    Døme
    • ein stygg sving;
    • ein stygg sjukdom;
    • stygge våpen
  2. Døme
    • vere stygg å sjå på;
    • ha stygge tenner
  3. Døme
    • vere stygg med, mot ein;
    • ei stygg skulding;
    • stygge gjerningar, tankar;
    • fare stygt fram

Faste uttrykk

  • vere stygg i kjeften
    bruke harde, ufine ord
Artikkelside

skamlaus

adjektiv

Opphav

norrønt skammlauss

Tyding og bruk

  1. som ein ikkje har skam av;
    Døme
    • vere skamlaust kledd;
    • løna var skamlaus
  2. som ikkje eig skamkjensle;
    Døme
    • ei skamlaus skulding
Artikkelside
Side 1 av 2