Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
511 treff

Nynorskordboka 511 oppslagsord

mann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt maðr, akkusativ mann

Tyding og bruk

  1. vaksen person av hankjønn;
    Døme
    • mognast frå gut til ung mann;
    • eg kjenner ikkje den mannen;
    • i styret sit det tre menn og to kvinner
  2. person med eigenskapar som tradisjonelt har vore oppfatta som mandige
    Døme
    • ta motgangen som ein mann
  3. mannleg ektemake;
    Døme
    • mann og kone;
    • miste mannen sin
  4. brukt i tiltale
    Døme
    • skjerp deg, mann!
  5. person som er med i eit idretts- eller arbeidslag, mannskap eller følgje
    Døme
    • ha ti mann i arbeid;
    • alle mann på dekk!
    • kjempe mann mot mann;
    • vi var trøytte, alle mann
  6. brukt i som etterledd i samansetningar og faste uttrykk: menneske, individ, person
    Døme
    • den vanlege mannen;
    • det vart 1000 kr til manns
  7. som etterledd i samansetningar som nemner ein mann (1) med omsyn til verv, tilhøyrsel eller liknande

Faste uttrykk

  • gå mann av huse
    gå ut alle som ein (for å vere med på noko)
  • gå ned med mann og mus
    (om skip) søkke med alt om bord
  • i manns minne
    så langt tilbake som folk kan hugse
  • krevje sin mann
    gjere det naudsynt å trå til med full kraft;
    jamfør krevje si kvinne
    • det kravde sin mann å drive garden
  • mann og mann imellom
    frå den eine til den andre;
    mannimellom
  • mannen i gata
    typisk representant for folket;
    folk flest
  • manns mål
  • vere mann for
    vere i stand til;
    greie
  • vere mann for sin hatt
    gjere seg gjeldande;
    kunne klare seg sjølv
Artikkelside

manne

manna

verb

Opphav

norrønt manna ‘oppsede til ein dyktig mann’; av mann

Tyding og bruk

hyre, skaffe mannskap til
Døme
  • manne ein båt

Faste uttrykk

  • manne opp
    setje mot i
  • manne seg opp
    ta mot til seg, ta seg saman
    • han manna seg opp og sa eit klart nei
Artikkelside

småkårsmann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mann som lever i tronge kår
Artikkelside

umandig

adjektiv

Opphav

jamfør mandig

Tyding og bruk

som ikkje har dei eigenskapane som ein etter tradisjonen ventar seg hos ein mann;
veik, ynkeleg
Døme
  • umandig framferd
Artikkelside

stakkars

adjektiv

Opphav

genitiv av stakkar

Tyding og bruk

brukt i omtale eller tiltale for å uttrykkje medkjensle;
Døme
  • ein stakkars gammal mann;
  • stakkars deg;
  • stakkars liten;
  • ho er eit stakkars fjols;
  • ein stakkars liten husmannsplass
Artikkelside

smukken

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

brukt om pen gut eller mann
Døme
  • kom hit da, smukken!
Artikkelside

tjukken 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i nedsetjande tiltale eller spøkefullt: tjukk gut eller mann
Artikkelside

tjukkas

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -as

Tyding og bruk

  1. tjukk gut eller mann
    Døme
    • ein liten tjukkas
  2. i idrett: stor og tjukk madrass til å lande på i sprangøvingar
    Døme
    • gymsalen har nye matter og tjukkasar
Artikkelside

tjueårig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som varer eller har vart i 20 år
    Døme
    • det vart starten på eit tjueårig venskap;
    • det 20-årige samarbeidet skal feirast
  2. som er 20 år gammal;
    Døme
    • ein tjueårig mann;
    • den 20-årige tenestejenta frå Ringerike
Artikkelside

tjueår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. i bunden form fleirtal: alder frå og med 20 til og med 29 i livet til ein person
    Døme
    • ein mann i tjueåra;
    • det skjedde da ho var i 20-åra
  2. i bunden form fleirtal: åra frå og med 20 til og med 29 i eit hundreår
    Døme
    • vi høyrde på jazz frå tjueåra;
    • han var fødd i 20-åra
Artikkelside