Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

godlynt, godlyndt

adjektiv

Tyding og bruk

venleg, snill og fredeleg;
Døme
  • ein godlynt person;
  • godlynt huglag;
  • godlynt framferd

gild

adjektiv

Opphav

norrønt gildr ‘fullgod, som det må betalast for’; samanheng med gjalda ‘betale’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gild mynt;
    • gild vekt
  2. Døme
    • gild hest;
    • gild gard;
    • gild kar;
    • gild jente;
    • gilde klede;
    • gilde fargar
  3. Døme
    • vere gild med nokon;
    • vere gild mot nokon;
    • ver gild og ikkje sei det!
  4. Døme
    • gild fest;
    • gild kveld
    • brukt som adverb
      • ha det gildt
  5. Døme
    • bli gild av noko;
    • vere gild av nokon

lun

adjektiv

Opphav

same opphav som logn (2

Tyding og bruk

  1. skjerma mot vêr og vind;
    i ly;
    Døme
    • ei lun krå;
    • det er lunare her
    • brukt som adverb:
      • staden ligg lunt til
  2. høveleg varm;
    Døme
    • lune vindar;
    • ei lun jakke
  3. stillfarande og morosam;
    Døme
    • eit lunt smil;
    • han har lun humor;
    • ho er ei lun dame
    • brukt som adverb:
      • smile lunt

meinlaus

adjektiv

Opphav

av mein (1

Tyding og bruk

ufarleg, uskuldig, harmlaus;
lytefri;
godlynt
Døme
  • meinlaus skjemt

mild

adjektiv

Opphav

norrønt mildr

Tyding og bruk

  1. som ikkje er skarp eller sterk i smak, lukt eller oppleving;
    behageleg;
    Døme
    • suppa er mild og rund i smaken;
    • ei såpe med mild lukt;
    • eit mildt vaskemiddel;
    • eit mildt lys
  2. med moderat kraft eller intensitet;
    Døme
    • symptoma var milde;
    • tablettane gjev berre milde biverknader
    • brukt som adverb
      • dette var overraskande, for å seie det mildt;
      • du ser mildt sagt trøytt ut
  3. godlynt, venleg, varsam
    Døme
    • vere mild i blikket;
    • han snakka med mild stemme
  4. skånsam, overberande, ikkje streng
    Døme
    • ein mild dom;
    • ho styrte med mild, men bestemt hand
  5. om vêr, klima: som ikkje er kaldt, men heller ikkje særleg varmt
    Døme
    • mildt vêr;
    • ein mild vind
  6. brukt i utrop
    Døme
    • du milde himmel!
    • milde moses!
    • milde måne!
  7. gjevmild, rundhanda, raus (2, 1)
    Døme
    • donasjon frå ei mild stifting

Faste uttrykk

  • milde gåver
    rause gåver (til velgjerdsføremål)
    • vere avhengig av milde gåver frå private

-lynt, -lyndt

adjektiv

Opphav

norrønt lyndr

Tyding og bruk

med slikt lynne som førsteleddet nemner;
jamfør huga (2);
i ord som frilynt, godlynt og lauslynt

godmølt

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • godmølt skjemt
  • brukt som adverb
    • ho smilte godmølt

godsleg

adjektiv

Tyding og bruk

godlynt og rolig;
Døme
  • ein godsleg gubbe;
  • eit godsleg smil

godmodig

adjektiv

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

som har eller er merkt av eit venleg huglag;
Døme
  • ein godmodig person;
  • godmodige smil;
  • godmodig framferd;
  • ha eit godmodig lynne

godkyndt

adjektiv

Tyding og bruk