Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

frykteleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vêret var frykteleg;
    • eit frykteleg leven
  2. brukt som (forsterkande) adverb: svært
    Døme
    • det vil eg frykteleg gjerne;
    • huset var frykteleg stort
Artikkelside

oppstiging 2, oppstigning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

veg eller terreng som ein følgjer når ein går opp på eit fjell eller liknande
Døme
  • oppstiginga var frykteleg bratt
Artikkelside

helvetesveke

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

frykteleg veke
Døme
  • helvetesveka i militæret;
  • dette har vore ei helvetesveke på jobben
Artikkelside

helvetes

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det var da eit helvetes bråk;
    • han fekk eit helvetes trøbbel
  2. brukt som bannord
    Døme
    • din helvetes satan!
    • den helvetes idioten!

Faste uttrykk

Artikkelside

helvete

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt helvíti, av hel ‘død, dødsrike’ og víti ‘straff’

Tyding og bruk

  1. stad der dei fortapte blir pinte og straffa hos djevelen etter døden
    Døme
    • bli pint i helvete;
    • himmel og helvete;
    • det gjekk til helvete med heile prosjektet;
    • ho bad han dra til helvete;
    • han er sjefen frå helvete
  2. brukt som bannord
    Døme
    • helvete heller!
    • kva i helvete vil no han?
    • noko så inn i helvete dumt!
    • men for helvete da mann!
  3. i overført tyding: uverande, frykteleg stad
    Døme
    • skyttargravene i første verdskrigen var eit reint helvete;
    • det er eit helvete å jobbe for henne

Faste uttrykk

  • faen i helvete
    brukt for å uttrykkje sinne
    • det har eg faen i helvete ikkje gjort
  • fy til helvete
    brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy til helvete til flaks!
  • helvetes forgard
    forferdeleg stad eller sinnstilstand
    • bydelen blir skildra som helvetes forgard
  • når helvete frys til is
    aldri eller med svært lite sannsyn
    • dei reiser nok ikkje heim før helvete frys til is
Artikkelside

å 3

subjunksjon

Opphav

norrønt at, opphavleg preposisjon med tyding ‘ved, til’; same opphav som åt (2

Tyding og bruk

  1. innleier ei infinitivkonstruksjon som fungerer som eit substantiv eller ei substantivfrase i setninga;
    Døme
    • å synge er gøy;
    • ho likar å lese;
    • den viktigaste oppgåva er å redde verda;
    • ho planlegg å ikkje kome for seint
  2. innleier ei leddsetning der ‘det’ er formelt subjekt i oversetninga
    Døme
    • det var godt å kome heim;
    • det er viktig å slappe av
  3. innleier ei utfylling (2) til ein preposisjon
    Døme
    • utan å klage rydda han heile stova;
    • dei dro etter å ha ete;
    • dei kopla av med å spele dataspel
  4. innleier ei nærare forklaring eller eit tillegg til ein annan frase
    Døme
    • han fekk oppgåva å gå etter vatn;
    • ho kan kunsten å skrive
  5. følgjer eit adjektiv eller ei adjektivfrase
    Døme
    • det er så lett å forsove seg;
    • denne oppgåva er vanskeleg å løyse;
    • alle hadde så mykje å snakke om;
    • han hadde så mykje å drive med;
    • det er frykteleg slitsamt å stå opp så tidleg om morgonen

Faste uttrykk

  • for å
    innleier ei leddsetning som uttrykkjer føremål
    • dei kom hit for å lære språket;
    • ho drakk kaffi for ikkje å sovne
Artikkelside

illherveleg

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt herfiligr ‘dårleg, ussel’ og ill

Tyding og bruk

frykteleg, fælsleg, ofseleg
Døme
  • eit illherveleg vêr
Artikkelside

inn i/inni granskogen

Tyding og bruk

som er langt forbi kva ein kan fatte eller uttrykkje;
frykteleg, veldig, særs;
Sjå: granskog
Døme
  • det var så inn i granskogen urettferdig;
  • eg saknar mobilen noko inni granskogen no
Artikkelside

granskog

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. skog av grantre
    Døme
    • bak huset er det tett granskog
  2. i overført tyding: noko som er langt utanfor allfarveg
    Døme
    • dei køyrde langt bort i granskogen

Faste uttrykk

  • inn i/inni granskogen
    som er langt forbi kva ein kan fatte eller uttrykkje;
    frykteleg, veldig, særs
    • det var så inn i granskogen urettferdig;
    • eg saknar mobilen noko inni granskogen no
  • kvar/kva/korleis i granskogen
    brukt forsterkande i spørsmål: i alle dagar, i all verda
    • kvar i granskogen gjekk dei no?
Artikkelside

himlande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein himlande storm;
    • eit himlande hav
  2. som himlar
    Døme
    • himlande auge
  3. brukt som adverb: svært
    Døme
    • himlande høgt;
    • han vart himlande galen
Artikkelside
Side 1 av 2