Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 167 oppslagsord

fin

adjektiv

Opphav

seint norrønt fínn ‘blank, glatt’; opphavleg av latin finis med tyding ‘avslutta, fullført’

Tyding og bruk

framifrå (1), god (1), ypparleg, utsøkt
Døme
- fin mat;
- fin ordning;
- fine opplevingar;
- fine forhold;
- ha det fint;
- fint vêr;
- det er fint å kjenne seg trygg;
- fine ord og gode intensjonar
- brukt som adverb
  greie seg fint
som det er lett å like;
behageleg, pen
Døme
- fin jente;
- fine klede;
- fine fargar;
- fint utsyn;
- ein fin dag
høgætta;
fornem (2)
Døme
- vere av fin familie
- brukt som substantiv
  skal du mengje deg med dei fine?
- brukt som adverb
  snakke fint
nobel, edel (2)
Døme
- eit tvers igjennom fint menneske;
- ha eit fint sinn
varsam, taktfull
Døme
- på ein fin måte
- brukt som adverb
  fare fint med sølvtøyet
brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
Døme
- det var ei fin historie;
- du er meg ein fin fyr!
tynn, spe
Døme
- fin tråd;
- fin røyst
glatt, mjuk
Døme
- fin silke
småkorna, findelt
Døme
- fin sand;
- fint regn;
- fint mjøl
- brukt som adverb
  hakke noko fint
kjensleg, nøyaktig
Døme
- ha fin høyrsel;
- fine nyansar;
- det er fint handarbeid å lage sylgjer
- brukt som adverb
  fint gradert
rein (3, 4)
Døme
- fint gull
brukt som forsterkande adverb: heilt, pent
Døme
- ho blir fint nøydd til å kome heim

Faste uttrykk

fin i farten
rusa
han er alt temmeleg fin i farten
fin på det
kresen (2)
fint lite
svært lite
sitje fint i det
vere ille ute

Artikkelside

usjåleg

adjektiv

Tyding og bruk

lite pen, lite fin, ufager, stygg
som blir lagd lite merke til;
liten

Artikkelside

stor

adjektiv

Opphav

norrønt stórr

Tyding og bruk

som tek mykje plass eller rom;
diger, dryg, svær, motsett liten
Døme
- ei stor bygd;
- store hus;
- vekse seg stor og sterk;
- vere stor for alderen;
- ein stor flokk, familie
- som uttrykk for redsle eller undring:
  gjere store auge
- brei
  eit stort smil
- god, varm
  ha eit stort hjarte
- i musikk:
  den store oktaven – oktaven nedanfor den vesle oktaven
som gjer mykje av seg;
monaleg, omfattande
Døme
- ei stor verksemd;
- Noreg har vore ein stor tørrfiskeksportør;
- tene store pengar;
- ein stor del av folket;
- stor skilnad;
- gjere stor skade;
- i stor målestokk;
- selje, kjøpe i stort;
- gjere nokon ei stor teneste
- vesentleg, viktig
  eit av dei store politiske spørsmåla føre valet;
  det store spørsmålet er ...;
  dra opp dei store linjene;
  i store drag;
  ei stor glede, sorg
- høg (1
  (ikkje) ha store tankar om noko(n)
- sterk
  bruke store ord
- ved oppgjeving av ein sum, eit mål, ei vekt
  kor stor vart fangsten?
  huset er 104 m² stort
- som adverb
  glede seg stort over, til noko;
  dominere stort
- med nekting
  ikkje ete stort;
  ikkje sjå stort anna enn bilar på turen;
  ho kan ikkje vere stort over 20 år
- i komparativ
  arbeide for større rettferd
- absolutt komparativ: heller dryg
  ein større lekkasje;
  det var ikkje noko større med snø
- i superlativ
  med største glede
som har høg (sosial) stilling
Døme
- vere ein stor mann i kommunen
- dugande, vidkjend
  ho har vorte ein stor forskar;
  ein stor vitskapsmann, forfattar, idrettsmann;
  det blir nok noko stort av henne
- ovmodig
  bli, vere stor på det
fin, flott (3
Døme
- (ikkje) vere stort van;
- halde ein stor middag, eit stort selskap
- ikkje småleg
  vere stor nok til å vedgå ein feil;
  sjå stort på det
- ordentleg, retteleg
  du er ein stor tosk, ein stor unge
- full, heil (1
  den store kjærleiken
- fullstendig
  det store tomrommet
- i utrop:
  du store Gud, kinesar, min!

Faste uttrykk

i det store og heile
alt i alt, stort sett, jamt over
store og små
vaksne og barn
vere stor i kjeften
bruke sterke ord;
vere skrytete

Artikkelside

stroken

adjektiv

Opphav

av stryke

Tyding og bruk

som er fylt, men ikkje har topp som ragar over kanten;
til skilnad frå toppa
Døme
- ei stroken skei sukker
utan feil og manglar
Døme
- vere fin og stroken;
- ein stroken BMW

Faste uttrykk

liggje stroken
liggje rett ut;
vere utslegen (1, 5)

Artikkelside

tittel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt titull; av latin titulus, opphavleg ‘innskrift, påskrift’

Tyding og bruk

namn eller overskrift som kort gjev eller symboliserer innhaldet av ein tekst, bilete eller liknande
Døme
- stykket har ein ironisk tittel;
- kva var tittelen på boka?
nemning for den stillinga eller rangen ein person har
Døme
- ein fin tittel;
- ha tittelen greve;
- ein beskytta tittel
nemning for meister innanfor ei idrettsgrein
Døme
- forsvare tittelen frå i fjor

Artikkelside

tel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt þel ‘grunn, botn’

Tyding og bruk

viljestyrke;
tiltaksevne;
godt to (2, 2);
jamfør tæl
hard, steinete grunn;
botn (4), golv (1)
botn i vove stoff (til skilnad frå broderi eller dekorasjon som er sydd på)
kort og fin ull inst mot skinnet hos sau

Artikkelside

skitur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tur (, 2) som ein går på ski

Døme

vi gjekk ein fin skitur langs vatnet

Artikkelside

skitfin, skittfin

adjektiv

Tyding og bruk

som trur ein er finare eller betre enn ein eigenleg er;
tilgjort fin
Døme
- ei skitfin frue
veldig fin eller vakker
Døme
- den bilen var bare skitfin

Artikkelside

skir

adjektiv

Opphav

norrønt skírr; samanheng med skine

Tyding og bruk

utan tilsetjingar;
rein, ekte (2, 1);
skjær (2
Døme
- skirt gull
lys, klar
Døme
- ein skir morgon;
- den skire lufta
tvers gjennom;
berre
Døme
- dette er rein og skir galskap;
- det var skire lygna
om person: vakker, fin
Døme
- ho var lys og skir

Artikkelside

sefyrgarn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av sefyr

Tyding og bruk

laust tvinna garn av fin ull

Artikkelside

Resultat per side: