Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

dåd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dáð; samanheng med engelsk do

Tyding og bruk

handling (1)
Døme
- hjelpe med råd og dåd
gjerning utanom det vanlege;
storverk (1), bragd (1)
Døme
- ho vart heidra for denne dåden
- - heltedåd
  - udåd

Artikkelside

gjerning

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gerning; av gjere

Tyding og bruk

verksemd, verk, syssel, arbeid, virke
Døme
- passe si daglege gjerning;
- ha ei meiningsfylt gjerning
(einskild) handling, gjerd (1), dåd
Døme
- i ord og gjerningar;
- gjere gode gjerningar
- - illgjerning
  - velgjerning

Faste uttrykk

på fersk gjerning
medan ein gjer noko gale;
på fersken
han vart teken på fersk gjerning av politiet

Artikkelside

edel

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; samanheng med adel

Tyding og bruk

av særleg god eller fornem karakter
Døme
- ein edel hesterase;
- edle andletsdrag;
- den edle kunsten å bryggje skikkeleg øl
storsinna (1, nobel
Døme
- eit edelt menneske;
- eit edelt sinnelag;
- få medalje for edel dåd

Faste uttrykk

edelt metall
metall som ikkje oksiderer eller rustar, til dømes gull, sølv og platina
edle dropar
alkoholhaldig drikke av høg kvalitet
servere edle dropar til maten;
sikre seg edle dropar før høgtida

Artikkelside

eksploatere

eksploatera

verb

Opphav

frå fransk exploit ‘handling, dåd’; samanheng med eksplisitt

Tyding og bruk

dra nytte av;

utnytte (2), misbruke

Døme

eksploatere naturen

Artikkelside

mannsverk

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør verk (

Tyding og bruk

arbeid gjort av ein mann;

storverk, dåd, karsstykke

Artikkelside

bedrift

substantiv hokjønn

Uttale

bedrifˊt

Opphav

av lågtysk bedrif; med innverknad frå drift

Tyding og bruk

føretak innanfor industri, handel eller liknande;
verksemd (2)
Døme
- ei bedrift med industriarbeidsplassar
storverk (1), dåd
Døme
- utføre ei bedrift

Artikkelside

heltedåd

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dåd (2) der det blir vist stort mot og usjølvisk framferd;

heltegjerning

Døme

det var ein heltedåd å hoppe ut i vatnet for å redde barnet

Artikkelside

stordåd

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dåd som det går gjetord om

Artikkelside