Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 23 oppslagsord

broten

adjektiv

Opphav

av bryte

Tyding og bruk

som har fått eit brot
Døme
- eit brote bein
i overført tyding: som er hindra (og øydelagd)
Døme
- brotne voner

Faste uttrykk

broten brøk
brøk der teljar (1) og nemnar også er brøkar
brotne kar
personar utan moral
brotne kar finst i alle yrkesgrupper

Artikkelside

bryte

bryta

verb

Opphav

norrønt brjóta

Tyding og bruk

få til å breste med bøying og trykk;
rive av;
slite laust;
knekkje (1)
Døme
- bryte foten;
- bryte sund hamarskaftet;
- bryte lin
arbeide opp;
få fram;
tilverke
Døme
- bryte malm;
- bryte jord
om sjø: kome som brenningar (2
Døme
- bølgjene bryt mot stranda
minske (1) verknaden av;
svekkje
Døme
- moloen bryt bølgjene
drive med bryting (3)
Døme
- bryte mot nokon frå ein annan klubb
endre retning på noko
Døme
- linsa bryt lysstrålane
få noko til å stogge;
gjere slutt på noko
Døme
- bryte ei telefonsamtale;
- mange deltakarar måtte bryte løpet
la vere å oppfylle eller rette seg etter
Døme
- bryte lova;
- bryte helgefreden;
- bryte ein lovnad
løyse (6), tyde (2, 1)
Døme
- bryte ein kode

Faste uttrykk

bryte av
- knekkje eller brekke av
  bryte av greiner på treet
- avbryte
  bryte av utdanninga
bryte fram
bli synleg;
kome til uttrykk
gleda kunne bryte fram;
uviljen braut fram
bryte gjennom
- kome fram;
  bli synleg
  sola bryt gjennom skydekket
- slå gjennom;
  bli kjend
  han braut gjennom som standupkomikar
bryte handbak
delta i styrkeprøve der det gjeld å presse handbaken til motstandaren i bordplata
bryte inn
avbryte
ho braut inn med ein kommentar
bryte laus/laust
begynne brått og veldig
uvêret braut laus
bryte med
- sjå bort frå;
  ignorere
  bryte med reglane
- vende seg bort frå noko eller nokon;
  gjere slutt på ein venskap eller eit kjærleiksforhold
  bryte med narkotikamiljøet
bryte ned
- rive over ende
  ho ville bryte ned hagegjerdet
- løyse opp
  det tek tid å bryte ned plast i naturen
- svekkje, øydeleggje
  bryte ned fordomar
bryte opp
- opne med makt
  han braut opp døra
- dra av stad
  gjestene braut opp ved sjutida
bryte på
snakke (eit språk) med aksent
bryte på tysken
bryte saman
- gå i stykke
  maskinen braut saman;
  keisardømet braut saman
- uttrykkje sterke kjensler
  han braut saman i gråt
- bli avbroten
  forhandlingane braut saman
bryte seg fram
trengje seg fram med makt
storindustrien braut seg fram;
innestengd gråt braut seg fram
bryte seg gjennom
trengje gjennom
bryte seg gjennom isen
bryte seg inn
ta seg inn gjennom stengsel utan lov
han braut seg inn på hotellrommet
bryte ut
- gje uttrykk for kjensler
  bryte ut i song
- bli synleg;
  gjere seg gjeldande
  ein epidemi kan bryte ut
- kome seg vekk frå
  bryte ut av køen

Artikkelside

broten brøk

Tyding og bruk

brøk der teljar (1) og nemnar også er brøkar;

Sjå: broten, brøk

Artikkelside

brotstein, brottstein

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stein som er sprengd ut eller broten frå steinbrot

Artikkelside

brotne

brotna

verb

Opphav

norrønt brotna; av broten

Tyding og bruk

bli broten;
breste (2, 1)
Døme
- taket brotna av snøtyngda
i overført tyding: gå i oppløysing
Døme
- systemet brotnar

Artikkelside

brot, brott

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt brot, samanheng med bryte

Tyding og bruk

det å bryte eller bli broten;
det å vere broten
Døme
- få eit brot i ei hand;
- brotet er grodd;
- brot på avløpssystemet
- - beinbrot
det at bårene bryt på grunnar og skjer;
brenning (2
Døme
- segle gjennom brot og brann
i overført tyding: det at eit tilhøve eller vilkår er eller blir brote
Døme
- brot på handelsavtale;
- brot på lov og orden
- - lovbrot
stong (av tre) til å bryte med;
våg (1
avbrote stykke;
brest (1), sprekk (1)
- - glasbrot
på klede: oppslag, brett (1
vrangbord
Døme
- strikke brotet på ermet først
stad der noko blir laga med bryting (1)
- - skiferbrot
  - steinbrot
bratt bakke eller berg;
hamar (1, 1), ufs (1, 1)