Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
66 treff

Nynorskordboka 66 oppslagsord

brett 1

substantiv hankjønn

Opphav

av brette (2

Tyding og bruk

noko som er bøygd oppover eller bretta saman;
kant som er laga med å brette noko
Døme
  • duken låg i tre brettar;
  • bretten på buksa;
  • arket rivna i bretten

Faste uttrykk

  • leggje brett på
    leggje vekt på
Artikkelside

brett 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk bret; samanheng med bord (2

Tyding og bruk

flat ting av tre eller anna emne til å utføre noko med eller på;
stykke av bord;
Døme
  • eit brett med kaffi og sveler;
  • hoppe frå brettet over bassenget

Faste uttrykk

  • på eitt brett
    på ein gong;
    under eitt;
    samla
Artikkelside

brette 2

bretta

verb

Opphav

norrønt bretta ‘reise opp’; av bratt

Tyding og bruk

bøye, falde, leggje saman
Døme
  • brette arket pent;
  • brette saman avisa;
  • brette inn kanten på noko;
  • brette til sides teppet

Faste uttrykk

  • brette ned
    bøye eller rulle ned
    • brette ned skjortekragen
  • brette opp
    bøye eller rulle opp
    • brette opp buksebeina
  • brette ut
    • breie ut noko som har vore falda saman;
      falde ut
      • brette ut kartet
    • i overført tyding: gjere kjent;
      avsløre (1)
      • brette ut privatlivet sitt
Artikkelside

sopebrett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brett til å feie rusk og bos på;
Artikkelside

papp 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; opphavleg av latin pappare ‘ete’

Tyding og bruk

  1. tjukt og stivt papirprodukt;
    Døme
    • ei eske av papp;
    • brett pappen før du kastar han
  2. i bunden form eintall: hovudet
    Døme
    • ingenting går inn i pappen hennar

Faste uttrykk

  • raud i pappen
    raud og varm i andletet av sinne, skam eller liknande
    • ho vart raud i pappen da dei skulda henne for underslag;
    • han var raud i pappen da han opna døra
  • tett/tjukk i pappen
    dum, teit
    • er du heilt tett i pappen?
    • han var litt tjukk i pappen
Artikkelside

teiknebrett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brett (2 som underlag for (teknisk) teikning
Døme
  • ho sette seg ned ved teiknebrettet

Faste uttrykk

  • på teiknebrettet
    på planleggingsstadiet
    • ha eit nytt prosjekt på teiknebrettet
Artikkelside

stol

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stóll; truleg samanheng med stå (3

Tyding og bruk

  1. møbel til å sitje på
    Døme
    • barnestol;
    • kjøkenstol;
    • korgstol;
    • kubbestol;
    • lenestol;
    • liggjestol;
    • øyrestol;
    • setje seg på ein stol;
    • falle mellom to stolar – òg: høve korkje til det eine el. det andre;
    • setje ein stol for døra – òg: tvinge ein til å velje
  2. i samansetningar: symbol på embete, makt, vyrdnad
    Døme
    • bispestol;
    • domstol;
    • kongestol
  3. særleg i samansetningar: opphøgd stad, plattform til å tale frå
    Døme
    • lærestol;
    • preikestol;
    • talarstol;
    • presten stod alt på stolen
  4. berande ramme, stativ til noko
    Døme
    • takstol;
    • vevstol
    • brett på strykeinstrument til å spenne strengene over
      • stolen på ei fele

Faste uttrykk

  • stikke noko under stolen
    teie med noko;
    løyne noko
    • vi kan ikkje stikke under stolen at misnøya aukar
Artikkelside

flog

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt flog; samanheng med fly (10

Tyding og bruk

  1. det å flyge i lufta;
    Døme
    • ein fugl i flog
  2. bratt fjellside;
  3. renning, flyging ute, sverming
    Døme
    • vere, kome i vilt flog;
    • ta floget;
    • ta, leggje til flogs;
    • jage nokon på flog;
    • i (same) floget – i (forbi)farten;
    • få flog på noko;
    • vere ute på flog
  4. rensle, flage i kroppen (til dømes av gikt)
    Døme
    • ryggflog
  5. i dikting, kunst: liv og fart, driv, lyfting;
    Døme
    • det er (poetisk) flog i diktet
  6. Døme
    • uthuset ligg i flog med stova
  7. brett på ski eller mei

Faste uttrykk

  • i eitt flog
    utan stans
Artikkelside

fald

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt faldr; av falde

Tyding og bruk

  1. bølgjeforma brett (1;
    Døme
    • kjolen ligg i faldar;
    • tøyet ligg i faldar
  2. innbretta, fastsydd kant på klede;
    Døme
    • falden på kjolen heng ned
  3. geologisk formasjon med ein oppbøygd og ein nedbøygd kant
    Døme
    • faldar på jordoverflata

Faste uttrykk

  • leggje ansiktet i dei rette faldane
    setje opp det ansiktsuttrykket som høver for stunda
Artikkelside

brot, brott

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt brot, samanheng med bryte

Tyding og bruk

  1. det å bryte eller bli broten;
    det å vere broten
    Døme
    • få eit brot i ei hand;
    • brotet er grodd;
    • brot på avløpssystemet
  2. det at bårene bryt på grunnar og skjer;
    Døme
    • segle gjennom brot og brann
  3. i overført tyding: det at eit tilhøve eller vilkår er eller blir brote
    Døme
    • brot på handelsavtale;
    • brot på lov og orden
  4. stong (av tre) til å bryte med;
  5. avbrote stykke;
  6. på klede: oppslag, brett (1
  7. Døme
    • strikke brotet på ermet først
  8. stad der noko blir laga med bryting (1)
  9. bratt bakke eller berg;
  10. i sykkelritt eller løp: det å bryte ut frå hovudfelt (2)
    Døme
    • ho var med i eit brot med ti andre ryttarar

Faste uttrykk

  • gå i brot
    bryte ut frå hovudfeltet
    • han gjekk i brot tidleg i rittet
Artikkelside
Side 1 av 7