Avansert søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

avlat

substantiv inkjekjønn eller hankjønn

Opphav

frå lågtysk; jamfør norrønt aflát

Tyding og bruk

i den katolske kyrkja: ettergjeving av straff for ei syndig handling
i overført tyding: bot (3) for noko gale ein har gjort
Døme
- kjøpe seg avlat for miljøsynder

urein

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er rein (3, 1);
skiten (1), tilsulka
Døme
- ureine hender;
- ureine koppar;
- eg liker ikkje å symje i ureint vatn
ujamn, uklar, grumsete;
oppblanda;
iblanda feil
Døme
- ureine fargar;
- urein sikt;
- ureint vêr;
- urein uttale;
- ein urein tone
- brukt som adverb:
  syngje ureint
ikkje rett;
ureglementert, ulovleg;
sjofel
Døme
- bruke ureine metodar
usømeleg, syndig
Døme
- ha ureine tankar;
- leve eit ureint liv
i religion: rekna som syndig, uverdig eller smitta og derfor farleg eller noko ein må halde seg heilt borte frå
Døme
- urein mat;
- ureine dyr;
- ureine ånder;
- dei kastelause vart rekna for å vere ureine

Faste uttrykk

ureint farvatn
- sjøveg (1) med mange skjer
- uoversiktleg og vanskeleg stode
  økonomien var på veg inn i ureint farvatn
ureint trav
- brot på regelen om at hesten skal gå i trav (1) i travløp
  bli diskvalifisert for ureint trav
- ureieleg verksemd;
  ureglementert eller skite spel
  ha mistanke om ureint trav i saka

syndig

adjektiv

Opphav

norrønt syndugr

Tyding og bruk

som gjer, valdar synd;
som har synda;
full av synd
Døme
- eit syndig menneske;
- denne syndige verda;
- eg har aldri i mitt syndige liv sett så gale – eg har aldri nokon gong sett så gale
forargeleg;
forferdeleg, umåteleg
Døme
- halde eit syndig leven

urettferdig

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje i samsvar med rimeleg dom, fordeling eller liknande;
ikkje rett og rimeleg;
urettvis
Døme
- læraren var urettferdig;
- urettferdige avgjerder;
- urettferdig fordeling
grunnlaus, usann
Døme
- ei urettferdig skulding
i religiøst mål: syndig, syndefull
- brukt som substantiv:
  Gud lèt det regne over rettferdige og urettferdige

avkle, avklede

avkleda

verb

Opphav

norrønt afklæða

Tyding og bruk

særleg i religiøst språk: leggje av seg
Døme
- avkle seg ein syndig natur
i overført tyding: avdekkje;
avsløre;
blottleggje
Døme
- politikken deira vart avkledd;
- fotballaget vart avkledd av motstandarane

syndefull

adjektiv

Tyding og bruk

full av synd;

Døme

syndefulle menneske

syndigskap

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

det å vere syndig

lastefull

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

full av laster (;

Døme

lastefulle menneske;
leve eit lastefullt liv