Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 126 oppslagsord

kanon 1

substantiv hankjønn

Uttale

kaˊnon

Opphav

frå gresk ‘(måle)stong, rettesnor’

Tyding og bruk

  1. regel, føresegn (i den katolske kyrkja)
  2. skrifter i Bibelen som er rekna for ekte og autoritative heilt frå oldkyrkja;
    til skilnad frå apokryf (1
  3. liste over helgenar
  4. fleirstemd song der alle stemmene har same melodi, men byrjar ulikt
  5. samling av (skjønn)litterære verk som er rekna for å vere dei beste gjennom tidene
    Døme
    • kanon for verdslitteraturen;
    • norsk litterær kanon
Artikkelside

kart 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk carte og latin c(h)arta; frå gresk khartes ‘papir’

Tyding og bruk

  1. grafisk framstilling av ein del av jordyta (eller stjernehimmelen)
    Døme
    • geologisk kart;
    • eit kart over Hardangervidda;
    • lese kart;
    • teikne kart
  2. Døme
    • kva står på kartet i dag?

Faste uttrykk

  • kartet stemmer ikkje med terrenget
    teorien stemmer ikkje med røynda
  • setje noko på kartet
    gjere noko synleg og kjent
    • eit flott arrangement som set kommunen på kartet
Artikkelside

jordebok

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: liste eller bok over eigedomar som høyrer til eit jordegods
Døme
  • Aslak Bolts jordebok
Artikkelside

innhaldsliste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

liste over innhaldet i noko
Døme
  • framfor kvart kapittel er det ei innhaldsliste
Artikkelside

inventarliste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

liste over inventar
Døme
  • ho laga ei inventarliste over alt ho hadde i heimen
Artikkelside

føre opp

Tyding og bruk

Sjå: føre
  1. byggje (ei bygning)
    Døme
    • planen er å føre opp fleire store leilegheitskompleks i området
  2. skrive ned på liste eller liknande
    Døme
    • alternativa skal førast opp i prioritert rekkjefølgje;
    • prosjektet blir ført opp som ein eigen post i budsjettet
Artikkelside

hugseliste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

liste der ein har skrive ned ting ein skal hugse
Artikkelside

hitliste, hittliste

substantiv hokjønn

Opphav

av hit (2

Tyding og bruk

liste over dei aller mest populære songane
Døme
  • hitlista blir oppdatert kvar veke
Artikkelside

helsingsliste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

liste fremst i eit heidersskrift eller liknande over personar som ynskjer å gratulere den som heidersskriftet er utgjeve til ære for;
Artikkelside

føring

substantiv hokjønn

Opphav

av føre (4

Tyding og bruk

  1. det å flytte eller leie (noko) i ei viss retning eller til eit visst punkt
    Døme
    • føring av fisk til Finnmark
  2. Døme
    • føring av motorvogn
  3. det å skrive ned på liste eller liknande
    Døme
    • manglande føring av rekneskap;
    • føring av timelister
  4. Døme
    • ho sende laget sitt i føring med det første målet;
    • Noreg tok føringa frå start
  5. noko ein fører (4;
    Døme
    • folk og føring på skipet;
    • ha stor føring
  6. styrande retningslinje;
    Døme
    • eg vil ikkje leggje føringar på korleis du utfører arbeidet;
    • ei avtale som gjev tydelege føringar;
    • læreplanen legg føringane for undervisninga
  7. innretning som styrer ein maskindel og sikrar at han flyttar seg stabilt og nøyaktig
Artikkelside
Side 7 av 13