Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 42 oppslagsord

frikople

frikopla

verb

Tyding og bruk

vere utan samband
Døme
  • økonomien er blitt stadig meir frikopla frå politikken
Artikkelside

dåpsbarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

barn som skal bli døypt eller nettopp har blitt døypt
Døme
  • bere dåpsbarnet til dåpen;
  • vere fadder for eit dåpsbarn
Artikkelside

bannerførar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som ber ei fane;
  2. i overført tyding: forkjempar
    Døme
    • politikaren er blitt ein bannerførar for opposisjonen
Artikkelside

oppstått

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av stå (3 og opp

Tyding og bruk

utan samsvarsbøying som predikativ;
som er blitt til;
Artikkelside

forsmå

verb

Opphav

norrønt forsmá; frå lågtysk , opphavleg med tyding ‘gjere liten’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • forsmå ein friar;
    • bli forsmådd av nokon;
    • forsyn deg, om du ikkje forsmår
  2. brukt som adjektiv: som ikkje er gjensidig;
    som har blitt avvist
    Døme
    • forsmådd kjærleik;
    • forsmådde ekskjærastar
Artikkelside

fikenblad

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. blad av fikentreet
  2. i overført tyding: noko ein prøver å skjule manglane sine bak
    Døme
    • saka har blitt eit politisk fikenblad
Artikkelside

fetisj

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå portugisisk; av latin facticius ‘kunstig’

Tyding og bruk

  1. ting eller figur som enkelte trur har ei overnaturleg kraft og som derfor blir dyrka religiøst;
    jamfør amulett og maskot
    Døme
    • figuren vart truleg dyrka som ein vernande fetisj
  2. ting som blir brukt til å bli seksuelt opphissa;
    Døme
    • bruke fetisjar saman med seksualpartnaren sin;
    • ha ein fetisj for føter
  3. noko som blir dyrka på ein overdriven måte eller som ein er svært oppteken av;
    Døme
    • prinsippet har blitt ein fetisj i samfunnet;
    • entusiastar for motor med fetisj for italienske bilar
Artikkelside

eksponent

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; av eksponere

Tyding og bruk

  1. tal som viser kor mange gonger eit bestemt tal skal multipliserast med seg sjølv
    Døme
    • i uttrykket ‘104’ er ‘4’ eksponent
  2. typisk representant for eit syn, ein idé, ei retning eller liknande
    Døme
    • han er rekna som ein av dei fremste eksponentane for sjangeren;
    • ein eksponent for verdiane til partiet;
    • ho er blitt ein eksponent for den luksuriøse livsstilen
Artikkelside

byråkratisere

byråkratisera

verb

Tyding og bruk

gjere meir byråkratisk
Døme
  • tilhøvet til leiinga er blitt meir byråkratisert;
  • ein byråkratisert stat
Artikkelside

base 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; same opphav som basis

Tyding og bruk

  1. militært støttepunkt
    Døme
    • USA har basar i mange land
  2. utgangspunkt for ein aktivitet
    Døme
    • ha hytta som base i påskeferien;
    • Ålesund er ein base for havfiskeflåten
  3. samling av mindre rom rundt eit fellesareal i nyare skular og barnehagar
    Døme
    • klasseromma er blitt erstatta av basar på den nye skulen
  4. Døme
    • samle bibliografiske postar i ein base
  5. Døme
    • kjøtkrafta er ein god base i biffsmørbrød
  6. fotstykke på søyle
Artikkelside
Side 4 av 5