Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 45 oppslagsord

utskrift

substantiv hokjønn

Opphav

av skrive

Tyding og bruk

  1. kopiert utdrag;
    Døme
    • be om utskrift av kyrkjeboka, protokollen;
    • ha ei utskrift av artikkelen
  2. Døme
    • skrive utskrift på konvolutten
Artikkelside

unnskyldning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • be om unnskyldning (for noko);
  • finne på ei unnskyldning for ikkje å kome
Artikkelside

trygle

trygla

verb

Opphav

lågtysk truggelen ‘tigge, svike’

Tyding og bruk

  1. be audmjukt og inderleg, naudbe, tigge
    Døme
    • trygle om nåde;
    • trygle og be om å få bli med
  2. krevje hardt, tvinge, truge
    Døme
    • trygle noko av ein
Artikkelside

tigge

tigga

verb

Opphav

norrønt þiggja ‘få, ta imot’

Tyding og bruk

  1. be om (å få)
    Døme
    • tigge juling
  2. be tynt, naudbe, bønfalle
    Døme
    • tigge om å få bli med
  3. be om mat, pengar eller anna til livsopphald eller til eit godt føremål
    Døme
    • tigge på, ved dørene;
    • tigge vinstar til basaren
Artikkelside

supplikkere

supplikkera

verb

Opphav

frå latin ‘bønfalle’

Tyding og bruk

(audmjukt) søkje, be om ei stilling, ein føremon og liknande
Artikkelside

styrke 1

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som styrk

Tyding og bruk

  1. det å vere sterk, kraftig;
    Døme
    • armstyrke;
    • karakterstyrke;
    • viljestyrke;
    • guten har styrke for ein vaksen;
    • be om styrke til å halde ut;
    • styrken i laget var farten
  2. organisert flokk;
    (troppe)avdeling
    Døme
    • flåtestyrke;
    • geriljastyrke;
    • vaktstyrke;
    • dei militære styrkane

Faste uttrykk

  • hevde med styrke
    tale sterkt, energisk (for noko)
Artikkelside

sjel

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom dansk truleg, frå gammallågtysk, eller gammalfrisisk; truleg samanheng med sål (1

Tyding og bruk

  1. åndeleg kraft hos eit menneske som gjer at det kan tenkje, vilje og kjenne;
    det indre i mennesket;
    Døme
    • vere sjuk både på lekam og sjel;
    • få ro i sjela;
    • gå inn for noko med liv og sjel;
    • leggje heile si sjel i noko
  2. i religiøst mål, filosofi: åndeleg del av mennesket, til skilnad frå lekam (1)
    Døme
    • be (om frelse) for sjela si
    • brukt som stadfesting:
      • det har du, mi sjel, rett i
  3. drivande kraft
    Døme
    • vere sjela i eit tiltak;
    • dikta hans manglar sjel – indre liv, kraft

Faste uttrykk

  • ei sjel og ei skjorte
    person utan eige
  • ikkje ei levande sjel
    ingen, ikkje eit menneske
Artikkelside

forlange

forlanga

verb

Opphav

frå lågtysk, av for- (2 og lang (2; samanheng med lengte

Tyding og bruk

be om
Døme
  • forlange svar;
  • forlange 1000 kr for arbeidet;
  • eg forlanger at du kjem og ryddar opp med det same!
Artikkelside

dispensasjon

substantiv hankjønn

Uttale

dispensasjoˊn; dispangsasjoˊn

Opphav

frå latin; av dispensere

Tyding og bruk

fritaking frå ei lov (1, 1), ei føresegn, eit påbod
Døme
  • søkje om dispensasjon;
  • det skal gjevast dispensasjon;
  • be om forlenging av dispensasjonen
Artikkelside

bøn, bønn

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt bón, bǿn; samanheng med gresk phone ‘røyst’

Tyding og bruk

  1. det å be (1, 1) om noko;
    sterk oppmoding
    Døme
    • bere fram ei bøn;
    • ei bøn om hjelp;
    • det er inga bøn, ein må stå opp når vekkjarklokka ringjer
  2. påkalling av ei guddomleg makt anten ved hjelp av faste formular eller eigne ord
    Døme
    • sende ei stille bøn til Gud;
    • bøn og meditasjon;
    • falde hendene og be ei bøn om kvelden før ein sovnar
  3. Døme
    • sverje ei stygg bøn

Faste uttrykk

  • Herrens bøn
    bøn som Jesus, etter Det nye testamentet, lærte læresveinane å be;
    Fadervår
Artikkelside
Side 4 av 5