Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

følgjeleg, følgeleg, fylgjeleg

adverb

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

av den grunn;
Døme
  • det er rim på marka, følgjeleg må det ha vore kuldegrader
Artikkelside

hun 1, hon

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt húnn ‘kubbe, terning’

Tyding og bruk

ytste bord som er skore av ein tømmerstokk, og som derfor er rundt på eine sida;
Artikkelside

babymais

substantiv hankjønn

Opphav

av baby

Tyding og bruk

variant av mais som blir hausta tidleg og derfor har mild smak og mjuk kjerne
Artikkelside

VIP

substantiv hankjønn

Uttale

vipp; ve-i-peˊ

Opphav

forkorting for engelsk very important person

Tyding og bruk

person som er rekna som viktig og derfor får spesielt god service på hotell, flyplassar og liknande
Artikkelside

røykeplaster, røykjeplaster

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

plaster som inneheld nikotin og derfor hindrar nikotinabstinens når det blir brukt av folk som vil slutte å røykje
Artikkelside

vågespel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tiltak, gjerning der utfallet er tvilsamt, og som det derfor følgjer vågnad med
Artikkelside

urein

adjektiv

Tyding og bruk

  1. skiten, tilsulka
    Døme
    • ureine hender, koppar;
    • ureint vatn
  2. i visse truer eller religionar: rekna som syndig, uverdig eller smitta og derfor farleg eller noko ein må halde seg heilt borte frå
    Døme
    • dei kastelause blir rekna for å vere ureine;
    • urein mat;
    • ureine dyr;
    • kvinna vart rekna for urein etter fødselen
    • som skriv seg frå djevelen:
      • ureine ånder
  3. Døme
    • ureint farvatn – sjø med skjer, båar og liknande;
    • urein sikt;
    • ureint vêr – grugge
  4. iblanda feil;
    Døme
    • ein urein tone – litt falsk;
    • syngje, spele ureint;
    • urein uttale;
    • ureint språk;
    • ureine fargar;
    • bruke ureine metodar
  5. Døme
    • leve (eit) ureint (liv);
    • ureine tankar

Faste uttrykk

  • urein hud
    hud med kviser og liknande
  • ureint trav
    galopp i travrenn; brot på reglane
Artikkelside

urørleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje rører seg
    Døme
    • sitje urørleg
  2. som ikkje kan rørast;
    Døme
    • urørleg eigedom, kapital
  3. som ikkje må rørast ved;
    såleis i visse religionar: som er så heilag at ein ikkje må kome borti;
    om eldre indiske forhold: som er rekna som urein og ikkje må komast nær (og som derfor står utanfor alle kastar)
Artikkelside

umedviten, umedveten

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som er i svime
    Døme
    • liggje umedviten;
    • umedviten tilstand
  2. som ikkje er (fullt) klar over noko;
    som gjer noko utan særskild tanke;
    som er gjord utan særskild tanke;
    ikkje planlagd;
    Døme
    • vere umedviten om følgjene;
    • ei umedviten handling;
    • reagere, handle, gjere noko umedvite
  3. som ligg i hugen utan at ein er klar over det
    Døme
    • eit umedvite ynske

Faste uttrykk

  • det umedvitne
    del av sjelelivet som ikkje kan erkjennast av ein sjølv, og som derfor ikkje kan styrast av vilje og forstand
Artikkelside

transponere

transponera

verb

Opphav

latin ‘setje over’

Tyding og bruk

overføre eit musikkstykke frå ei toneart til ei anna;
i presens partisipp:

Faste uttrykk

  • transponerande instrument
    instrument som kling annleis enn notert og som derfor har ei stemme som må transponerast
Artikkelside
Side 3 av 5