Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

goal

substantiv hankjønn

Uttale

gåll

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. mål (1, 9) i ballspel, særleg fotball
    Døme
    • vakte goalen
  2. det å få ein ball i mål;
    Døme
    • skåre to goalar;
    • det er goal!
Artikkelside

hyrde

hyrda

verb

Opphav

jamfør norrønt hirðir

Tyding og bruk

Artikkelside

bur 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt búr; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. kasse eller rom med gitterverk til å stengje dyr eller fuglar inne i
    Døme
    • høner i bur;
    • halde dyr i bur;
    • ha ein hamster i bur
  2. fengsel
    Døme
    • få to veker i buret for promillekøyring
  3. hus (eller rom) til korn eller andre matvarer på ein gard;
    jamfør stabbur
  4. om eldre forhold: husvære med soverom (for gjester), særleg andre høgda i stabbur
  5. i idrett: mål (1, 9)

Faste uttrykk

  • halde buret reint
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • setje ballen i buret
    skåre mål
  • stengje buret
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • vakte buret
    stå i mål;
    vere målvakt
Artikkelside

garderobe

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk garder ‘vakte’ og robe ‘kjole’

Tyding og bruk

  1. rom til å hengje ytterklede i, særleg på offentleg stad
    Døme
    • hengje frå seg frakken i garderoben
  2. omkledingsrom for skodespelarar, idrettsutøvarar eller liknande
    Døme
    • skifte i garderoben etter treningsøkta
  3. alle klede som ein person eig
    Døme
    • ha ein stor garderobe;
    • fornye garderoben
  4. Døme
    • frittståande garderobar
Artikkelside

vare 3

vara

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vara; samanheng med var (3

Tyding og bruk

Faste uttrykk

  • vare seg
    vere varsam
Artikkelside

varde 3

varda

verb

Opphav

norrønt varða; jamfør vare (3

Tyding og bruk

  2. kome ved;
    vere i slekt med
    Døme
    • ta seg av dei ein vardar
Artikkelside

vaktar

substantiv hankjønn

Opphav

av vakte

Tyding og bruk

person som held vakt, som har tilsyn med, passar noko(n)
Døme
  • banevaktar;
  • fangevaktar;
  • fyrvaktar;
  • vegvaktar;
  • vaktar i dyrehage;
  • vaktarar for sømd og sed
Artikkelside

vakt 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med vake (2

Tyding og bruk

  1. det å vake eller vakte
    Døme
    • halde vakt (over noko(n))
    • sitje, stå på vakt;
    • gå av, på vakt – slutte, byrje vakta; jamfør vakt (1, 2);
    • dr. Aasen har vakt i natt – har teneste
  2. tidsrom da ein held vakt (1, 1), vakttørn
    Døme
    • til sjøs er døgnet delt inn i seks vakter;
    • ta siste vakta
  3. stad, lokale der det blir halde vakt
    Døme
    • melde seg i vakta
  4. person(ar) som held vakt;
    jamfør vaktar
    Døme
    • dørvakt;
    • snikje seg forbi vakta;
    • gå, stå vakt;
    • setje ut vakter

Faste uttrykk

  • på vakt mot
    påpasseleg (og mistenksam) mot
Artikkelside

utvikling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å utvikle (1) (seg);
    Døme
    • varmeutvikling;
    • eit lågtrykk er under utvikling;
    • utviklinga av dyreartene
  2. det å utvikle (2) (seg);
    Døme
    • fosterutvikling;
    • samfunnsutvikling;
    • tydingsutvikling;
    • stoppe opp i utviklinga – kroppsleg, åndeleg;
    • den tekniske utviklinga;
    • det har vore ei rivande utvikling i bransjen;
    • følgje med i utviklinga (i samfunnet);
    • følgje utviklinga (i Midausten) nøye – vakte vel det som skjer;
    • eit samfunn, ein bransje, ein idrettsmann i (sterk) utvikling
Artikkelside

ruge 2

ruga

verb

Opphav

eigenleg ‘sitje samankropen’

Tyding og bruk

  1. klekkje (ut), bre (2, 4)
    Døme
    • ruge (på) egga;
    • ruge ut kyllingar;
    • ruge ut ein listig plan
  2. liggje trykkjande (over)
    Døme
    • tunge skyer ruga over åsen
    • vakte over
      • ruge over pengane sine;
      • ruge over, på ein løyndom
Artikkelside
Side 2 av 3