Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 41 oppslagsord

id al-fitr

substantiv hankjønn

Opphav

frå arabisk

Tyding og bruk

i islam: høgtid (1) da ein bryt fasta etter ramadan

syngje, synge

syngja, synga

verb

Opphav

norrønt syngja, syngva

Tyding og bruk

  1. lage tonar med røysta;
    Døme
    • synge ein song, ei vise;
    • synge og juble;
    • ho har gått og sunge i mange årho har teke undervisning i song;
    • synge i eit kor;
    • synge inn ei høgtidbyrje ei høgtid med song;
    • alle song med;
    • gå og synge på ein stubb
  2. Døme
    • fuglane song
    • lage ein lyd som minner om song
      • grashoppene song i enga
  3. skifte mellom høge og låge tonar når ein taler
    Døme
    • nordlendingane syng slik når dei snakkar
  4. Døme
    • det song i stålet når hamaren råka
  5. Døme
    • diktaren syng om naturen

Faste uttrykk

  • synge føre
    leie songen
  • synge ut
    òg: seie det ein verkeleg meiner

kveld

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kveld

Tyding og bruk

  1. tidbolk frå det mørknar til midnatt;
    jamfør aftan (1)
    Døme
    • laurdag kveld;
    • dei jobbar frå morgon til kveld;
    • trene om kvelden;
    • butikken stengde for kvelden;
    • dei held på til langt ut på kvelden;
    • to kveldar på rad;
    • dei møttest om kveldane
  2. brukt i helsing
    Døme
    • god kveld!
  3. brukt som etterledd i samansetningar: kveld eller dag føre ei større høgtid;
    jamfør aftan (2)

Faste uttrykk

  • her ein kvelden
    ein av dei siste kveldane
  • i går kveld
    om kvelden dagen før i dag
  • i kveld
    om kvelden i dag
    • i kveld er det fullmåne
  • ta kvelden
    • slutte å arbeide for kvelden;
      kvelde (2)
      • klokka er fem og vi tek kvelden
    • slutte å verke
      • oppvaskmaskinen tok kvelden
    • døy;
      kvelde (4)
      • det er over femti år sidan han tok kvelden
  • til kvelds
    til kveldsmat;
    jamfør kvelds
    • ete graut til kvelds

julesalme, jolesalme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

salme som handlar om jula som kristen høgtid

julefest, jolefest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. feiring av jula som kyrkjeleg høgtid
    Døme
    • den kristne julefesten
  2. fest i juletida
    Døme
    • samle familien til julefest;
    • gå på julefestar

høgtideleg, høgtidleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller er merkt av høgtid;
    Døme
    • eit høgtideleg høve;
    • den høgtideleg opninga av Stortinget
  2. Døme
    • ei høgtideleg mine;
    • skape ei mindre høgtideleg stemning
  3. bindande, heilag
    Døme
    • kome med ein høgtideleg lovnad
    • brukt som adverb
      • love høgtideleg

Faste uttrykk

  • ta seg sjølv høgtideleg
    vere ute av stand til å le av seg sjølv

høgtidsklede

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

klede (2 til bruk ved ei høgtid;

høgtidsstund

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. stund (2) da ein feirar ei høgtid
    Døme
    • møtast til høgtidsstund i kyrkja
  2. opphøgd stund (1) som er prega av høgtid (2)
    Døme
    • middagen var ei høgtidsstund i familien

høgtidsdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dag i ei høgtid;
Døme
  • ein offentleg høgtidsdag;
  • ein høgtidsdag i jula

høgtidsam

adjektiv

Tyding og bruk

med preg av høgtid;
Døme
  • snakke med høgtidsam stemme