Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

krype til krossen

Tyding og bruk

Sjå: kross, krype
  1. audmykje seg ved å krype til krusifikset og gjere bot;
    angre seg
  2. søkje hjelp som ein før har avvist
Artikkelside

forbetre seg

Tyding og bruk

bli betre;
kome seg;
Sjå: forbetre
Døme
  • angre og forbetre seg;
  • levekåra har forbetra seg
Artikkelside

angre seg

Tyding og bruk

vere lei seg for noko ein har gjort;
Sjå: angre
Artikkelside

angrande

adjektiv

Opphav

av angre

Tyding og bruk

Døme
  • ein angrande syndar
Artikkelside

vilje 2

vilja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vilja

Tyding og bruk

i tyding 1 sjølvstendig v, i tyding 2–5 hjelpev:
  1. ynskje, ha hug til;
    krevje (med underforstått infinitiv)
    Døme
    • korkje kunne eller vilje
    • ordtøke:
      • korleis du vil, vil eg tvert imot;
      • folket vil fridom;
      • ho ville at du skulle kome;
      • at nokon vil seg så vondt!
      • kva vil du her?
      • vilje nokon til livs;
      • vilje av garde, heim, ut;
      • vilje forbi;
      • vilje fram i verda
    • perfektum partisipp:
      • det var vilja verk;
      • vilja drap – viljedrap
  2. med infinitiv etter: ynskje, ha hug til, krevje
    Døme
    • eg vil ha mat;
    • alltid vilje vere best;
    • kva vil du gjere no?
    • eg vil i det lengste tru det
    • om ting:
      • klokka vil ikkje gå
  3. om (fram)tid: kome til å (bli eller gjere noko)
    Døme
    • det vil snart syne seg;
    • dei gamle utgåvene vil ikkje kunne brukast i lag med den nye;
    • dei vil eingong angre det
  4. i preteritum om tenkte tilfelle:
    Døme
    • det ville vere godt om han kom;
    • kva ville du (ha) gjort?
    • i ynskjande utrop:
      • gjev dei ville reise!
  5. med avbleikt tyding
    Døme
    • det vil helst gå godt;
    • eg vil tru at du kjem;
    • det vil seie – sjå seie (5)
Artikkelside

tykke 2, tykkje

tykka, tykkja

verb

Opphav

norrønt þykkja; samanheng med tenke

Tyding og bruk

  1. ha som kjensle, inntrykk eller meining;
    Døme
    • eg tykker du er så bleik;
    • maten er god, tykker eg. Kva tykkjer du?
    • dei tykker ikkje det er rettferdig;
    • kva tykker du om boka?
    • eg tykte eg såg deg i går – eg meiner eg såg deg;
    • tykke vel, ille om noko(n) – like, mislike;
    • tykke leitt om – vere lei seg for, angre;
    • tykke synd i el. på nokon;
    • tykke gaman i noko
  2. i uttrykk
    Døme
    • eg tykker om deg;
    • eg tykker ikkje om øl
  3. bli tykken, kjenne seg krenkt, bli arg
    Døme
    • tykke på ein for noko

Faste uttrykk

  • tykke om
    vere glad i, like
Artikkelside

trege 2

trega

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt trega; av trege (1

Tyding og bruk

  1. gjere misnøgd;
    Døme
    • det tregar meg at han gjorde meg den pretta
  2. vere lei, misnøgd;
    tenkje på noko med sorg, saknad eller anger;
    Døme
    • trege på noko
Artikkelside

pønitere

pønitera

verb

Opphav

frå latin av poena ‘straff’, samanheng med I pine

Tyding og bruk

angre, gjere bot
Artikkelside

freisting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. noko som lokkar til synd eller anna amoralsk åtferd;
    jamfør freiste (4)
    Døme
    • føre nokon inn i freisting;
    • falle i freisting
  2. sterk lyst til å gjere noko ein kanskje vil angre på;
    jamfør freiste (5)
    Døme
    • falle for freistinga til å kjøpe dyre klede;
    • vår manglande evne til å motstå kortsiktige freistingar
  3. ting eller vare som verkar lokkande
    Døme
    • brente mandlar og andre søte freistingar
Artikkelside

fortryte

fortryta

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. ta ille opp;
    bli fornærma (for)
    Døme
    • du må ikkje fortryte (på) det
  2. Døme
    • fortryte (på) nokon
  3. Døme
    • fortryte (på) noko
Artikkelside
Side 2 av 3