Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
369 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

sykdom, sjukdom

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

det å være syk;
tilstand da en er syk
Eksempel
  • få en smittsom sykdom;
  • funn av sykdom på laks
Artikkelside

Nynorskordboka 368 oppslagsord

sjukdom

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sjúkdómr

Tyding og bruk

det å vere sjuk;
tilstand da ein er sjuk
Døme
  • få ein alvorleg sjukdom;
  • det er kome sjukdom på potetene
Artikkelside

strafferettsleg

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld strafferett
Døme
  • saka er strafferettsleg forelda;
  • strafferettslig reaksjon

Faste uttrykk

  • strafferettsleg tilrekneleg
    som kan idømast straff
  • strafferettsleg utilrekneleg
    som ikkje kan idømast straff grunna psykisk sjukdom
Artikkelside

strafferettsleg utilrekneleg

Tyding og bruk

som ikkje kan idømast straff grunna psykisk sjukdom;
Artikkelside

utmattingssyndrom

substantiv inkjekjønn

Faste uttrykk

  • kronisk utmattingssyndrom
    sjukdom der den sjuke er plaga av (varig) trøyttleik, muskelverk og intoleranse for sanseinntrykk;
    myalgisk encefalopati
Artikkelside

utilrekneleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje rår over handlingane sine;
ikkje tilrekneleg;

Faste uttrykk

  • strafferettsleg utilrekneleg
    som ikkje kan idømast straff grunna psykisk sjukdom
Artikkelside

sjå utanpå

Tyding og bruk

forstå eller døme etter den ytre framtoninga;
Sjå: utanpå
Døme
  • det er ikkje lett å sjå utanpå om nokon har ein kronisk sjukdom
Artikkelside

utbrot, utbrott

substantiv inkjekjønn

Opphav

av bryte

Tyding og bruk

  1. plutseleg og brå start, framvekst og liknande av noko
    Døme
    • vulkanen hadde utbrot for to år sidan;
    • utbrotet av epidemien
  2. det at ein kvilande sjukdom som herpes, eksem eller liknande gjev symptom i form av sår, utslett og liknande
  3. i sykkelritt eller løp: det å (prøve å) bryte ut frå ei gruppe;
    Døme
    • tre syklistar prøvde med eit utbrot
  4. brått kjensleuttrykk;
    brå ytring;
    Døme
    • kome med eit rasande utbrot
Artikkelside

utanpå, utapå

preposisjon

Tyding og bruk

  1. på den utvendige sida av noko;
    på utsida, på yttersida;
    ytst
    Døme
    • skrive adressa utanpå konvolutten;
    • ta ein genser utanpå blusen
  2. brukt som adverb: på utsida
    Døme
    • huset er blått og kvitt utanpå

Faste uttrykk

  • liggje tjukt utanpå
    vere lett å sjå eller merke på nokon
    • at han er forelska, ligg tjukt utanpå han
  • sjå utanpå
    forstå eller døme etter den ytre framtoninga
    • det er ikkje lett å sjå utanpå om nokon har ein kronisk sjukdom
Artikkelside

håken

adjektiv

Tyding og bruk

  1. hol, slapp i andletet som etter sjukdom
  2. lang og mager
Artikkelside

brenne 1

brenna

verb

Opphav

norrønt brenna

Tyding og bruk

  1. vere i brann;
    stå i loge;
    Døme
    • låven brenn;
    • det brann hos grannen;
    • det vil ikkje brenne i omnen
  2. lyse som eld;
    skine sterkt
    Døme
    • himmelen brann i vest;
    • stjernene brenn på himmelen
  3. bli uttørka av for sterk varme;
    bli svidd
    Døme
    • graset brann og visna bort
  4. Døme
    • næringsemne som brenn i cellene
  5. vere eller kjennast heit
    Døme
    • føtene brann i skoa;
    • blodet brenn i årene
  6. Døme
    • halsen brann av tørste;
    • såret brann
  7. ha sterke kjensler for noko;
    vere intenst oppteken av noko;
    kjenne sterk trong eller lyst;
    Døme
    • brenne av lyst til å hjelpe;
    • brenne for ei sak;
    • ho brenn for miljøet;
    • han brenn etter å kome i gang

Faste uttrykk

  • brenne inne
    miste livet ved brann inne i ein bygning
    • heile buskapen brann inne
  • brenne inne med
    • ikkje få selt noko ein vil bli av med
      • brenne inne med varene
    • ikkje få seie noko ein vil ha fram
      • brenne inne med eit spørsmål
  • brenne ned
    • brenne til det er oppbrukt
      • lyset brann ned
    • bli heilt øydelagd i brann
      • huset brann ned til grunnen
  • brenne opp
    brenne til det ikkje er noko att
    • bålet har brunne opp;
    • huset brann opp
  • brenne ut
    • brenne til det ikkje er noko att
      • bålet har brunne ut;
      • bilen brann ut
    • om sjukdom: slutte å vere aktiv
      • gikta har brunne ut
Artikkelside