Avansert søk

28 treff

Bokmålsordboka 13 oppslagsord

kvarts

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Quarz

Betydning og bruk

hardt glassaktig mineral av silisiumdioksid
Eksempel
  • jordsmonnet på stedet er preget av kvarts og skifer

porfyr

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk porphyra ‘purpur’, opprinnelig om purpurfarget stein

Betydning og bruk

magmatisk bergart som inneholder korn av mineraler, særlig feltspat og kvarts

innsprengt

adjektiv

Betydning og bruk

som er sprengt inn
Eksempel
  • en bergart med innsprengt kvarts

kalsedon

substantiv intetkjønn

Opphav

etter navnet på byen Khalkedon ved Bosporos

Betydning og bruk

gråhvit, finkornet kvarts som brukes til smykkesteiner
Eksempel
  • agat, karneol og onyks er varianter av kalsedon

mineral

substantiv intetkjønn

Opphav

av middelalderlatin mineral(e), av minera ‘metallåre’; beslektet med mine (2

Betydning og bruk

  1. fast, uorganisk stoff av ensartet kjemisk sammensetning som fins i jordskorpa
    Eksempel
    • bergartene er oppbygd av mineraler;
    • feltspat og kvarts er mineraler
  2. grunnstoff som en må tilføre kroppen gjennom mat og drikke
    Eksempel
    • vitaminer og mineraler er viktig for helsa vår

kvartsitt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

bergart av krystallinsk kvarts og sandstein

kvartsglass

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

glass av ukrystallisert kvarts

jaspis

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin og gresk; fra hebraisk

Betydning og bruk

hard, ugjennomsiktig variant av kvarts (som brukes til smykker og prydgjenstander)

gneis

substantiv hankjønn

Opphav

fra tysk; samme opprinnelse som gnist

Betydning og bruk

krystallinsk, skifrig (1) bergart av kvarts, feltspat og glimmer (2)

granulitt

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -litt

Betydning og bruk

finkornet bergart som hovedsakelig består av kvarts og feltspat

Nynorskordboka 15 oppslagsord

kvarts

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Quarz

Tyding og bruk

hardt glasliknande mineral av silisiumdioksid
Døme
  • grått berg og kvit kvarts

porfyr

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk porphyra ‘purpur’, opphavleg om purpurfarga stein

Tyding og bruk

magmatisk bergart som inneheld korn av mineral, særleg feltspat og kvarts

kalsedon

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter namnet på byen Khalkedon ved Bosporos

Tyding og bruk

gråkvit, finkorna kvarts som blir brukt til smykkesteinar
Døme
  • agat, karneol og onyks er variantar av kalsedon

mineral

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mellomalderlatin mineral(e), av minera ‘metallåre’; samanheng med mine (2

Tyding og bruk

  1. fast, uorganisk stoff av einsarta kjemisk samansetning som finst i jordskorpa
    Døme
    • feltspat og kvarts er grupper av mineral;
    • bergartene er bygde opp av mineral
  2. grunnstoff som ein må tilføre kroppen gjennom mat og drikke
    Døme
    • bær inneheld rikeleg med vitaminar og mineral

kvartsglas

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

glas av ukrystallisert kvarts

kvartsitt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bergart av krystallinsk kvarts og sandstein

jaspis

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin og gresk; frå hebraisk

Tyding og bruk

hard, ugjennomskinleg variant av kvarts (brukt til prydstein og smykke)

gneis

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; same opphav som gneiste (1

Tyding og bruk

krystallinsk, skifrig (1) bergart av kvarts, feltspat og glimmer (2)

granulitt

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -litt

Tyding og bruk

finkorna bergart, særleg av kvarts og feltspat

granitt

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk granito ‘korna’, av latin granum ‘korn’; jamfør granat

Tyding og bruk

hard, eruptiv, kornete bergart av kvarts, feltspat og glimmer
Døme
  • stø som granitt

Faste uttrykk

  • kvit granitt
    prydstein av trondhjemitt