Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
4 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

dreie

verb

Opphav

fra lavtysk

Betydning og bruk

  1. sette i bevegelse om en akse
    Eksempel
    • dreie et hjul;
    • dreie på hodet
  2. ta en ny retning
    Eksempel
    • vinden dreier;
    • dreie til venstre;
    • dreie inn på en sidevei;
    • dreie samtalen inn på et nytt tema
  3. forme med dreiebenk
    Eksempel
    • dreie beina til en stol
  4. forme, for eksempel leirgods, ved hjelp av dreieskive (1)

Faste uttrykk

  • dreie bi
    ri av en storm i åpen sjø
  • dreie hodet rundt på en
    gjøre en forelsket i seg
  • dreie rundt lillefingeren
    overtale en til hva det skal være, ha makten over en
  • dreie seg om
    • snu seg rundt
      • dreie seg om på hælen
    • handle om, gjelde
      • det er ikke små summer det dreier seg om;
      • det dreier seg om hårfine nyanser
Artikkelside

Nynorskordboka 3 oppslagsord

dreie

dreia

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. få til å svive rundt ein akse;
    Døme
    • dreie rattet;
    • dreie på rattet;
    • dreie på hovudet
  2. ta ei ny retning
    Døme
    • vinden dreier vestleg
  3. runde til, forme (eit emne som roterer) med skjerereiskap;
    Døme
    • dreie ein bolle
  4. forme, til dømes leirgods, ved hjelp av dreieskive (1)
  5. Døme
    • dreie til ein

Faste uttrykk

  • dreie av
    manøvrere frå vinden eller kursen
  • dreie hovudet rundt på
    gjere fortulla, forelska i seg
  • dreie rundt veslefingeren
    ha makta over
  • dreie seg om
    • snu seg rundt
      • dreie seg om på hælen
    • handle om, gjelde
      • det er pengar att, det kan dreie seg om 50 000 kr
Artikkelside

strek

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

truleg norrønt strik n ‘slags stripete silketøy’; i tyding 4 frå tysk

Tyding og bruk

  1. ripa, rissa, teikna linje
    Døme
    • blyantstrek;
    • kritstrek;
    • læraren set strek under alle feila;
    • den raude streken – i sosialøkonomi: grense i konsumprisindeksen som ikkje kan passerast utan at det fører til (krav om) lønsjusteringar;
    • vere tynn som ein strek – vere svært tynn
    • smal stripe
      • ein fugl med kvite strekar på sida
    • startstrek
      • deltakarane stod på streken
    • linjeføring til ein teiknar
      • ha ein elegant, tydeleg strek
  2. linje i (ei tenkt) gradinndeling
    Døme
    • nokre strekar for drygt, langt
  3. uventa, snarrådig handling, påfunn
    Døme
    • genistrek;
    • ein dristig strek
  4. Døme
    • fantestrek;
    • narrestrek;
    • revestrek;
    • gjere mange leie strekar

Faste uttrykk

  • gå over streken
    gå for vidt
  • setje, slå ein strek over
    òg: sjå på (noko) som ugjort, oppgjort, gløymt
  • starte frå strek
    om veddeløpshest: starte utan handikap
Artikkelside

skjer 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av skjere (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gå med lange skjer på langsidene
  2. skarp, skjerande del på noko
    Døme
    • plogskjer
  3. stad der ein skjer noko
  4. skjegg på nøkkel
  5. rørsle bort frå retninga
    Døme
    • båten tok eit skjer – båten dreia ut til sida
Artikkelside