Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
22 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 22 oppslagsord

audmjuk

adjektiv

Opphav

norrønt auðmjúkr ‘lett å gjere mjuk’

Tyding og bruk

  1. som ikkje har høge tankar om eige verd;
    Døme
    • ein audmjuk og trufast slitar
  2. som uttrykkjer eller er prega av vyrdnad, respekt (overfor noko mektig eller vanskeleg)
    Døme
    • vere audmjuk overfor naturkreftene;
    • ei audmjuk haldning til oppgåva
Artikkelside

audmjuke

audmjuka

verb

Tyding og bruk

tukte for å gjere audmjuk;
gjere liten;
nedverdige;
Døme
  • å hevde seg sjølv ved å audmjuke andre;
  • kjenne seg krenkt og audmjuka;
  • eit audmjukande militært nederlag

Faste uttrykk

  • audmjuke seg
    gjere seg liten;
    syne seg audmjuk
Artikkelside

ærbødig

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål; frå lågtysk erbödich ‘villig’

Tyding og bruk

Artikkelside

snikskryte

snikskryta

verb

Opphav

jamfør engelsk humblebrag ‘audmjuk’ og ‘skryte’

Tyding og bruk

skryte (1) av seg sjølv på ein fordekt måte, forkledd som audmjukskap, sjølvironi eller liknande
Døme
  • ho snikskrytte berre då ho klaga over at det var så varmt i ferien
Artikkelside

beskjeden

adjektiv

Uttale

beskjeˊden

Opphav

gjennom bokmål; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit beskjedent barn
  2. Døme
    • eit beskjedent utbyte
Artikkelside

underdanig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

som (altfor) lett føyer seg etter andre;
Døme
  • eit underdanig vesen
Artikkelside

tenar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þénari

Tyding og bruk

  1. person tilsett i større hushald for å varte opp herskapet og greie med praktiske gjeremål
    Døme
    • eit herskapeleg hus med mange tenarar;
    • ein trufast tenar for dronninga
  2. i overført tyding: person som følgjer viljen til noko eller nokon
    Døme
    • ein tenar for folket;
    • ein audmjuk tenar for Herren
  3. datamaskin som lagrar og leverer innhald til andre datamaskinar;
    Døme
    • ein tenar med mange prosessorar
Artikkelside

mjuk

adjektiv

Opphav

norrønt mjúkr

Tyding og bruk

  1. som lett gjev etter for trykk;
    motsett hard (1)
    Døme
    • mjukt brød;
    • mjukt skinn;
    • eg søv best på ei mjuk pute
    • brukt som adverb:
      • liggje mjukt og godt
  2. Døme
    • ein mjuk overgang til pensjonisttilværet
    • brukt som adverb:
      • bilen stoppa mjukt
  3. ledig, smidig;
    motsett stiv (1)
    Døme
    • ei mjuk grein;
    • vere mjuk i kroppen
  4. ettergjevande, føyeleg;
    audmjuk;
    veik
    Døme
    • bli mjuk etter ei overhaling;
    • gjere seg mjuk;
    • få nokon til å bli mjuk
  5. som gjeld kjensler og livskvalitet;
    som legg vekt på omsut for og omsyn til andre
    Døme
    • mjuke verdiar

Faste uttrykk

  • mjuk mann
    mann som (medvite) går mot den tradisjonelle mannsrolla
  • mjuke trafikantar
    fotgjengarar og syklistar
  • mjukt stål
  • mjukt vatn
    kalkfattig vatn;
    blautt vatn
Artikkelside

lue 1, luve 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tilnamn lúfa ‘tjukt og tett hår’

Tyding og bruk

hovudplagg av mjukt materiale, stundom med skygge og utan brem;

Faste uttrykk

  • dra lua nedover øyra
    ikkje vilje ta imot påverknad utanfrå;
    jamfør nisselue
  • stå med lua i handa
    vere audmjuk og tilbakehalden; vere i den situasjonen at ein ikkje kan krevje noko
Artikkelside

from

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘dyktig, tapper, rettskaffen’; samanheng med fram

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein from kristen
  2. Døme
    • vere from som eit lam;
    • gjere seg from

Faste uttrykk

  • fromt ynske
    ynske som ein nesten ikkje ventar vil bli oppfylt
    • det er berre eit fromt ynske
Artikkelside