Avansert søk

brått føre ei hand eller noko ein held (med stor kraft) mot noko eller nokon og råke;
dunke eller støyte til noko (så det smell);
hamre, banke
Døme
- han slo meg i magen;
- ho slo guten på kinnet;
- dei har slått henne helselaus;
- slå til nokon;
- han slår neven i bordet;
- slå noko i filler;
- slå i ein spikar;
- slå ball
uviljande støyte kraftig mot noko (og få vondt eller bli skadd)
Døme
- ho datt og slo hovudet;
- han har slått av ei framtann
vinne over;
sigre (1)
Døme
- slå fienden;
- heimelaget slo Brann
påverke med maktmiddel;
tvinge, presse
Døme
- slå åtaket attende;
- dei slo fienden på flukt
råke med sjukdom, ulykke eller liknande;
ha kraftig verknad på kropp eller sansar
Døme
- bli slått av ei ulykke;
- ein film som verkeleg slår
brått få til å innsjå;
jamfør slåande
Døme
- ein frykteleg tanke slår henne;
- det slo meg at dette var rett
skjere eller kutte gras, korn eller liknande med reiskap som ljå, slåmaskin eller grasklippar
Døme
- slå gras;
- dei slo enga
gjere slagliknande rørsler som lagar smell eller annan lyd;
dunke, slamre, brake;
klinge, spille;
blaffe;
pulsere
Døme
- vindauget står og slår;
- tora slår;
- klokka slo;
- slå takta;
- slå alarm;
- slå på harpe;
- flagget slo i vinden;
- kjenne kor hjartet slår
gjere eitt eller fleire rykk, sleng eller kast med ein kroppsdel
Døme
- fuglen slår med vengene;
- ho slo med nakken
trykkje eller hamre på eit apparat eller instrument
Døme
- slå inn 100 kroner på kassaapparatet
lage eller få i stand ved å hamre og banke
Døme
- slå ein tunnel;
- slå leir
sprengje, trengje
Døme
- granatane slo gjennom jordvollen
lage ei viss form på noko ved å knyte, bende, streke opp eller liknande
Døme
- slå krull på halen;
- slå ein knute;
- slå knute på seg;
- slå ein sirkel
binde, leggje, slengje eller kaste noko rundt noko
Døme
- slå eit tau rundt noko;
- slå papir rundt noko;
- ho slo armane rundt halsen på mora
helle væske eller masse med ei brå rørsle;
tømme
Døme
- slå ei bytte vatn på varmen;
- slå i seg ein dram
gjere ei brå rørsle så noko kjem i ei ny stilling
Døme
- slå auga ned;
- slå døra att
ruse, strøyme, kome farande (brått og med kraft)
Døme
- bårene slo over båten;
- regnet slår mot ruta;
- flammene slo i vêret;
- ei rar lukt slo mot oss

Faste uttrykk

slå an
bli omtykt;
fengje
filmen slo an
slå an på
flørte med
slå av
- stanse apparat, innretning eller motor ved å trykkje eller vri på brytar eller tast;
  skru av
  slå av lyset;
  ho har slått av radioen;
  han slo av omnen
- brukt i uttrykk for å prate, vitse, skrøne og liknande
  slå av ein prat;
  ho slo ofte av ein spøk
slå av på
gjere mindre i storleik, tal eller intensitet;
redusere, minke
slå av på farten;
dei slo av på krava
slå bort
ikkje vilje snakke om eller tenkje på
han slo bort tanken
slå eit slag for
ta eit ekstra tak for;
kjempe for
slå eit slag for miljøet
slå fast
konstatere
slå feil
mislykkast
slå frampå om
ymte om;
byrje å snakke om;
nemne
slå frå seg
- forsvare seg
- gje opp tanken på
slå følgje
gå eller reise i lag
dei slår følgje til skulen;
han slo følgje med mora
slå gjennom
bli anerkjend (som kunstnar, forfattar eller liknande)
bandet slo gjennom internasjonalt
slå i hel
- drepe
- bli kvitt;
  få unna
  slå i hel tida med kortspel
slå i hop
- lukke eller falde i hop;
  slå saman (1)
  slå i hop boka;
  ho slo i hop paraplyen
- binde i hop til éi eining;
  sameine;
  slå saman (2)
  slå i hop kommunar
slå inn
- knuse eller øydeleggje med eit kraftig slag innover
  slå inn døra
- om dør, vindauge og liknande: svinge innover
  dører som slår inn
- velte eller strøyme inn i eller over noko
  vinden slår inn i rommet;
  båra slo inn i båten
- byrje brått og veldig;
  bryte laus
  den økonomiske krisa slo inn over landet
- taste inn
  slå inn prisen
slå inn på
begynne med
slå inn på ein politisk karriere
slå lag med
gå saman med
slå ned
- slå ein person så hardt at hen går over ende og blir skadd
  ho vart slått ned i ei mørk gate
- nedkjempe;
  knuse (2)
  slå ned ein demonstrasjon
- om lyn: råke
- om tanke, kjensle eller hending: råke brått og uventa med stor kraft
  ein tanke slår ned i han
slå ned på
gå til åtak på
slå om
- skifte
  slå om til nordnorsk
- om vêr: endre seg (brått)
  det slo om til regn
slå om seg med
stadig bruke mykje av noko;
strø om seg med
ho slo om seg med framandord
slå opp
- brått bli open
  slå opp auga;
  ho slo opp døra
- opne bok eller anna trykksak (for å finne ei opplysning)
- publisere med store overskrifter
  saka vart slått stort opp
- gjera slutt på kjærleiksforhold
  ho slo opp med han;
  dei har slått opp
- om sår eller brot: opne seg igjen som resultat av fall, slag eller liknande
  slå opp ein gammal skade
slå på
setje i gang apparat, innretning eller motor ved å trykkje eller vri på brytar eller tast;
skru på
slå på lyset;
ho slo på pc-en
slå saman
- lukke eller falde saman;
  slå i hop (1)
  slå saman boka;
  ho slo saman paraplyen
- binde saman til éi eining;
  sameine;
  slå i hop (2)
  slå saman kommunar
slå seg
- støyte ein del av kroppen så hardt mot noko at det gjer vondt
  ho fall og slo seg
- bli skeiv;
  vri seg
  døra har slått seg
- bli fuktig eller rimete
  muren har slått seg på innsida
slå seg av
om apparat eller innretning: bli sett ut av funksjon;
kople seg ut
gatelyset slo seg av
slå seg fram
arbeide eller streve seg fram til ein betre posisjon;
lukkast
slå seg laus
retteleg more seg
slå seg med
bli med (til ein stad);
slå følge
slå seg ned
- setje seg
  slå seg ned i sofaen
- busetje seg
  slå seg ned i byen
slå seg opp
arbeide seg fram;
lukkast
slå seg på
- om apparat eller innretning: bli sett i funksjon;
  kople seg inn
  lyset har slått seg på
- byrje med
  slå seg på handel
slå seg til
bli verande;
slå seg til ro
dei har slått seg til i landet
slå stort på
leve flott;
sløse
slå til
- gje noko eller nokon eit slag
  ho slo til han
- gripe (hardt) inn;
  gå til aksjon
  ranarar slo til mot kiosken i natt
- hende plutseleg;
  inntreffe
  det slo til med rekordvarme i helga
- gjere noko på ein (uventa) flott måte
  bassisten slo til med glitrande spel
- akseptere eit tilbod;
  godta, seie ja
  vi slo til og kjøpte båten
- gå i oppfylling;
  bli som venta
  spådomane har slått til
- gje godt resultat (i jordbruk, jakt eller fiske)
  avlinga slo til i år
slå under seg
eigne til seg;
ta makt over;
leggje under seg
slå under seg store landområde
slå ut
- knuse eller øydeleggje med eit kraftig slag
  slå ut ei rute;
  ho fekk slått ut ei tann
- vinne over;
  konkurrere ut
  slå ut konkurrenten frå tevlinga
- setje ut av spel
  vere heilt slått ut av varmen
- gjere ei brå rørsle utover
  slå ut med armane;
  visaren slo ut
- gje positivt resultat på test eller prøve
  promilletesten slo ut
- få ei viss verknad;
  føre til
  auka kostnader slår ut i høgare prisar
- brått kome fram og vise seg
  sjukdomen har slått ut igjen;
  striden slo ut
- tøme ut væske eller masse
  slå ut mjølka

Artikkelside

slå i hop

Tyding og bruk

Sjå: slå

lukke eller falde i hop;
slå saman (1)
Døme
- slå i hop boka;
- ho slo i hop paraplyen
binde i hop til éi eining;
sameine;
slå saman (2)
Døme
- slå i hop kommunar

Artikkelside

lukke 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lukke (

Tyding og bruk

noko til å lukke eller stengje med;

deksel, stengsel

Faste uttrykk

gøyme noko bak lås og lukke
gøyme noko på ein stad som er låst
sitje bak/under lås og lukke
sitje i fengsel;
sitje bak lås og slå
ho måtte sitje bak lås og lukke i fem år;
han sat under lås og lukke i lang tid

Artikkelside

øyre 2, øyra

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt eyra n

Tyding og bruk

kvart av to høyreorgan hos menneske og dyr, plassert på kvar side av hovudet
Døme
- ha store, utståande øyre;
- ha ringar i øyra;
- ein hund med hengande øyre
øyre (2, 1) brukt særleg med tanke på det å få eller oppfatte høyrselsinntrykk
Døme
- ein svak lyd nådde øyra;
- leggje øyret til og lytte;
- halde seg for øyra;
- høyre dårleg på høgre øyret
sans, forståing;
jamfør musikkøyre, språkøyre
Døme
- ha eit godt øyre for musikk
utståande, øyreliknande del av noko;
jamfør eseløyre (2)
Døme
- øyra på ei gryte

Faste uttrykk

bli heit om øyra
bli opphissa
det indre øyret
del av høyreorgan for balanse og høyrsel på innsida av kroppen;
labyrint (3)
det ytre øyret
del av høyreorgan på utsida av kroppen
ein skal høyre mykje før øyra dett av
brukt for å uttrykkje sterk undring eller forarging
få dottar i øyra
brått få nedsett høyrsel for kortare tid på grunn av ytre påverknad
få så øyra flagrar
bli kraftig irettesett;
få sterk kritikk
gå inn av det eine øyret og ut av det andre
bli gløymd like snart som ein høyrer det
ha ein rev bak øyret
vere lur eller underfundig
ha øyra med seg
følgje godt med
halde i øyra
passe strengt på (at ein annan oppfører seg rett)
ikkje ville høyre på det øyret
avvise noko som ein annan nemner
lukke øyra for
låst som ein ikkje høyrer eller legg merke til noko
dei lukka øyra for alle åtvaringar
låne øyre til
høyre velvillig på
med eit halvt øyre
utan å høyre godt etter
læraren lytta med eit halvt øyre
musikk i øyra
noko ein blir glad for å høyre
desse lovnadene lyder som musikk i øyra
sitje med lange øyre
lytte nysgjerrig
skurre i øyra
vere lite truverdig
skamrosinga skurra i øyra
smile frå øyre til øyre
vere svært blid;
smile breidt
snakke/tale for dauve øyre
ikkje få gjennomslag for ideane sine
dei har gode poeng, men snakkar diverre for dauve øyre;
heile karrieren har ho tala for dauve øyre
spisse øyra
høyre godt etter
no må de spisse øyra!
dei spissa øyra da ho fortalde om hendinga
til langt/opp over øyra
svært mykje
setje seg i gjeld til langt over øyra;
ha lån til opp over øyra
tute øyra fulle
stadig gjenta noko
media tutar øyra fulle på oss om klimakrise;
vi fekk tuta øyra fulle om valet
tørr bak øyra
vaksen, med naudsynt røynsle
ho har berre så vidt fylt 18 og er knapt tørr bak øyra;
han er framleis ikkje tørr bak øyra

Artikkelside

smekk 1

substantiv hankjønn

Opphav

av smekke (

Tyding og bruk

lite slag;
dask
Døme
- få ein smekk over fingrane
lite smell
Døme
- det gav ein smekk i låsen
påminning
Døme
- få seg ein kraftig smekk
splitt til å opne og lukke på ei bukse;
jamfør buksesmekk
Døme
- gå med smekken open

Faste uttrykk

slå to fluger i ein smekk
oppnå to føremål med éi gjerning;
gjere to ting samstundes

Artikkelside

rulle 2

rulla

verb

Opphav

jamfør rull og rulle (

Tyding og bruk

flytte seg (bortetter eit underlag) ved å dreie seg rundt sin eigen akse;
trille (3, 2)
Døme
- rulle over ende;
- bilen rullar nedover;
- stuparen rulla rundt i lufta
få til å rulle (2, 1);
trille (3
Døme
- dei rulla ei tønne over golvet
jamne med rull eller rulle;
glatte (2, slette (4, 1)
Døme
- rulle tøy;
- dei rullar åkeren
lage (noko som liknar) ein rull eller ei kule
Døme
- rulle ein sigarett;
- han har rulla saman teppet
gå i bølgjegang
Døme
- havet rullar mot stranda
om fartøy: vere i rørsle frå side til side i bølgjene
Døme
- båten rulla kraftig
om lyd: drønne;
rumle lenge
Døme
- tora rulla
uttale norsk ‘r’ med tungespissen;
til skilnad frå skarre (1, 2)
Døme
- rulle på r-ane

Faste uttrykk

rulle med auga
sperre opp auga og røre augeepla, til dømes som uttrykk for forakt, overrasking eller oppøsing;
jamfør himle (2, 2)
rulle ned
- få noko samanrulla til å falde seg ut nedover
  rulle ned gardina
- få bilvindauge til å gli ned og opne seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
  eg rulla ned vindauget
rulle opp
- falde saman (oppover) til ein rull
  han har rulla opp skjorteermane;
  gardinene er rulla opp
- få bilvindauge til å gli opp og lukke seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
  eg rulla opp bilvindauget
- avsløre litt etter litt
  politiet rulla opp eit kriminelt miljø
- oppklare
  det var media som rulla opp saka
- teikne, skildre
  boka rullar opp ei trist historie om rus og vald
rulle ut
- falde ut ein rull
  rulle ut den raude løparen;
  eg har rulla ut soveposen
- forme noko til ei kule eller ein sylinder med roterande rørsler med hendene
  rulle ut bollar
- setje i verk noko på løpande band;
  innføre i eit (større) område
  dei har rulla ut breiband i heile dalen

Artikkelside

låse

låsa

verb

Opphav

norrønt læsa

Tyding og bruk

stengje, feste eller sikre noko med lås (1)
Døme
- låse døra;
- bommen er låst om natta;
- ho låser alltid bilen
- brukt som adjektiv
  ein låst mobilskjerm
lukke nokon eller noko inn i eller ut av bygning, rom eller anna avlukke ved hjelp av lås
Døme
- ho låser han ut av huset;
- vaktmeisteren låste dei inn;
- ho låste seg ute;
- låse ned papira i ei skuffe

Faste uttrykk

låse opp
opne noko som har vore lukka eller stengt med lås (1)
låse opp døra;
ho låste opp telefonen med fingeravtrykket
låse seg
- setje seg fast;
  kile seg fast
  kjeven låste seg;
  bilen bråbremsa så hjula låste seg
- bli ståande fast;
  binde seg
  konflikten mellom partane har låst seg;
  eg vil ikkje låse meg til noko fast tidspunkt

Artikkelside

lukke 3

lukka

verb

Opphav

frå dansk; jamfør norrønt lykja og norrønt lúka

Tyding og bruk

late att;
ha att;
motsett opne (1)
Døme
- lukke att vindauget;
- kan du lukke døra etter deg?
- han lukka pc-en for dagen
stengje (1), låse (1)
Døme
- dei fleste butikkane i senteret lukkar klokka 18
brukt som adjektiv: stengt
Døme
- eit lukka vindauge;
- saka vart drøfta i eit lukka møte;
- han er ein heller lukka person;
- ho er medlem i ei lukka foreining

Faste uttrykk

for lukka dører
utan tilgjenge for publikum
møtet gjekk for lukka dører
lukka andlet
andlet som ikkje røper noko;
mørkt eller uttrykkslaust andlet
lukka avdeling
del av til dømes fengsel eller psykiatrisk sjukehus der dørene er låste, slik at bebuarane ikkje kan gå ut utan tilsyn
lukka bil
bil med fast tak;
til skilnad frå kabriolet (1)
lukka land
- land ein ikkje fritt kan reise til
- fagområde ein ikkje skjøner
  moderne målarkunst er eit lukka land for meg
lukka studium
studium med avgrensa opptak
lukke auga for
låst som ein ikkje ser eller ansar (noko);
late att auga for
lukke auga for problema
lukke munnen på
få til å teie
resultata lukka munnen på kritikarane
lukke opp
late opp;
opne
lukke opp grinda
lukke øyra for
låst som ein ikkje høyrer eller legg merke til noko
dei lukka øyra for alle åtvaringar

Artikkelside

lok 2, lokk 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lok; samanheng med lukke (

Tyding og bruk

laus eller hengsla del til å stengje opning i ein behaldar med;

deksel

Døme

setje loket på kjelen;
ho opna loket på fiolinkassa

- grytelok
- kistelok
- skrulok

Faste uttrykk

leggje lok på
hindre i å kome fram;
halde skjult
leggje lok på kjenslene sine;
dei la lok på debatten
lette på loket
røpe litt av ein løyndom

Artikkelside

inkludere

inkludera

verb

Opphav

av latin includere ‘lukke inne’

Tyding og bruk

rekne med;

omfatte

Døme

inkludere fleire i arbeidslivet;
gode vilkår for forsking inkluderer også laboratorium og testanlegg;
meirverdiavgift er inkludert i prisen

brukt som adjektiv
- eit inkluderande samfunn

Faste uttrykk

inkluderande arbeidsliv
ordning som skal motverke at arbeidstakar må gå over til ei trygdeording eller uførepensjon;
forkorta IA

Artikkelside

Side 1 av 7

Resultat per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 63 oppslagsord

slå sammen

Betydning og bruk

Eksempel

Eksempel

gjemme noe bak lås og lukke

Betydning og bruk

sitte bak/under lås og lukke

Betydning og bruk

Eksempel

snøre igjen

Betydning og bruk

lukket avdeling

Betydning og bruk

lukket bil

Betydning og bruk

lukket land

Betydning og bruk

Eksempel

lukket ansikt

Betydning og bruk

lukke munnen på

Betydning og bruk

Eksempel

lukke opp

Betydning og bruk

Eksempel

Nynorskordboka 43 oppslagsord

slå 2II

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

slå i hop

Tyding og bruk

Døme

Døme

lukke 2II

Opphav

Tyding og bruk

Faste uttrykk

øyre 2II, øyra

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

smekk 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

rulle 2II

rulla

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

slå 2

lukke 2

øyre 2, øyra

smekk 1

rulle 2

lukke 3

lok 2, lokk 3