Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
79 treff

Bokmålsordboka 27 oppslagsord

knas 2

adjektiv

Betydning og bruk

grei, kjekk, morsom
Eksempel
  • ridning er knas
Artikkelside

kar 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt karl; jamfør kall (1

Betydning og bruk

  1. mann eller eldre unggut;
    Eksempel
    • en røslig kar;
    • en liten kar;
    • han er en grei kar;
    • karer og kvinnfolk
  2. rik, velstående mann;
  3. handlekraftig, sterk og dyktig mann
    Eksempel
    • det var noe til kar;
    • det er jammen litt av en kar hun har fått

Faste uttrykk

  • det koster å være kar
    det er dyrt å flotte seg
  • full kar
    godt skikket mann
    • han er snart full kar igjen etter å ha vært syk
  • være kar for/om/til
    være i stand til;
    greie, makte
    • han kjempet det han var kar for;
    • han tok i alt han var kar om;
    • han ropte det han var kar til
Artikkelside

endefram, endefrem

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som er naturlig og åpenhjertig;
    Eksempel
    • han er enkel og endefram;
    • barn er ofte mer endeframme enn voksne
  2. lett å skjønne eller gjøre;
    enkel (4), grei
    Eksempel
    • endeframt arbeid;
    • et nøkternt og endeframt språk
Artikkelside

greyhound

substantiv hankjønn

Uttale

greiˊhaond

Opphav

av engelsk grey-, trolig fra gammelengelsk; jamfør norrønt greyhundr ‘tispe’

Betydning og bruk

elegant og muskuløs hund som brukes i veddeløp
Artikkelside

grein 1

substantiv ubøyelig

Opphav

norrønt grein; av grei

Betydning og bruk

greie, skikk, fasong
Eksempel
  • få grein på noe;
  • det er ingen grein på det
Artikkelside

grei

adjektiv

Opphav

norrønt greiðr

Betydning og bruk

  1. enkel, klar, lettfattelig
    Eksempel
    • en grei sak;
    • få en grei forklaring;
    • få et greit svar;
    • han er grei å forstå
    • brukt som adverb
      • han svarte greit på alle spørsmålene
  2. Eksempel
    • greie folk;
    • en grei fyr;
    • hun er ikke så grei å ha med å gjøre
  3. om tilstand: i orden, problemfri
    Eksempel
    • det er greit!
    • det er ikke alltid så greit
  4. Eksempel
    • en grei ordning;
    • det hadde vært greit å vite det;
    • det var greit om du kom
  5. brukt som adverb: enkelt, tilfredsstillende
    Eksempel
    • nettsidene fungerer greit;
    • jeg kommer greit forbi deg
Artikkelside

gray

substantiv hankjønn

Uttale

grei

Opphav

etter navnet til den britiske fysikeren og stråleforskeren L.H. Gray, 1905–1965

Betydning og bruk

enhet for absorbert stråledose;
symbol Gy
Eksempel
  • 1 gray = 1 joule/kilogram
Artikkelside

greie 3

verb

Opphav

norrønt greiða; av grei og beslektet med re (2

Betydning og bruk

  1. få i orden;
    Eksempel
    • greie garn;
    • greie med noe
  2. være i stand til;
    klare, mestre, orke
    Eksempel
    • jeg greier det ikke;
    • jeg greier ikke mer mat;
    • greie eksamen
  3. gjøre opp;
    betale
    Eksempel
    • greie avdragene sine
  4. Eksempel
    • greie på hesten

Faste uttrykk

  • greie opp i
    ordne opp i;
    takle, løse
    • de må selv greie opp i konfliktene
  • greie seg
    • være nok
      • takk, det greier seg;
      • vi sender blomster og konfekt, det får greie seg
    • klare seg
      • greie seg godt;
      • de greier seg selv;
      • hun ville greid seg uten deg;
      • legen har håp om at han vil greie seg
  • greie ut om
    legge ut om;
    forklare
    • greie ut om kostnadene
Artikkelside

gem 2, game 2

adjektiv

Uttale

geim; gem

Opphav

av engelsk game; samme opprinnelse som game (1

Betydning og bruk

  1. grei, sporty
    Eksempel
    • vær litt gem, da!
  2. lysten, opplagt
    Eksempel
    • være gem for noe
Artikkelside

sporty

adjektiv

Uttale

spårti

Opphav

engelsk

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en sporty opptreden;
    • det var sporty gjort;
    • han tok det sporty
  2. som driver sport og friluftsliv
    Eksempel
    • en sporty jente
    • sportsmessig, elegant
      • en sporty drakt, genser
Artikkelside

Nynorskordboka 52 oppslagsord

ålreit, all right

adjektiv

Uttale

åˊlreit; ål raiˊt

Opphav

frå engelsk ‘heilt rett’

Tyding og bruk

  1. heilt i orden;
    heilt frisk
    Døme
    • vere ålreit igjen
    • om person: grei, påliteleg
      • ein ålreit fyr
  2. brukt som adverb:
    Døme
    • ålreit, kom igjen!
Artikkelside

god

adjektiv

Opphav

norrønt góðr; jamfør betre (1 og best (2

Tyding og bruk

  1. av høg kvalitet;
    bra, fin, framifrå;
    tilfredsstillande, gagnleg, tenleg
    Døme
    • eit godt hus;
    • gode vegar;
    • lese gode bøker;
    • ynskje seg godt vêr;
    • ha god helse;
    • få ein god idé;
    • ha godt samvit;
    • med godt humør;
    • gjere ein god handel;
    • det var eit godt hopp;
    • ein god prestasjon;
    • det er gode tider for bransjen;
    • i gode, gamle dagar;
    • kva er det godt for?
    • den er god!
    • brukt som adverb
      • gjere så godt ein kan;
      • kome godt overeins;
      • det er godt gjort å …;
      • syngje godt;
      • snakke godt for seg;
      • kjem du? Godt!
  2. om person: dugande, dyktig, flink
    Døme
    • ein god pianist;
    • ein god lærar;
    • vere god i fransk;
    • ho var god på skeiser;
    • han er god til å teikne
  3. om person eller kroppsfunksjon: frisk, bra (2)
    Døme
    • eg er ikkje god i magen;
    • bli god att i foten
  4. som gjev velvære;
    som ein nyt;
    velsmakande, velluktande;
    behageleg
    Døme
    • ete god mat;
    • drikke god vin;
    • sitje i ein god stol;
    • det er godt og varmt inne
    • brukt som adverb
      • det luktar godt;
      • sitje godt;
      • ha det godt;
      • dei levde godt;
      • det gjer meg godt å høyre det
  5. stor, romsleg;
    Døme
    • ha god plass;
    • ha god tid;
    • ha god råd;
    • ein god slump pengar;
    • det var godt om plass på stranda;
    • få god hjelp av nokon;
    • ei god mil opp i dalen
  6. brukt som adverb: i høg grad
    Døme
    • bli godt sliten
  7. Døme
    • det er ikkje så godt å vite;
    • han er ikkje god å tukte
  8. Døme
    • vere i sin gode rett;
    • ha gode grunnar for noko;
    • ha god von
  9. Døme
    • godt folk;
    • alle gode krefter
  10. med moralsk ynskverdige eigenskapar;
    som vil eller gjer det rette;
    rettferdig, edel;
    snill, venleg, velgjerande
    Døme
    • eit godt menneske;
    • Gud er god;
    • vere snill og god;
    • vere god mot nokon;
    • gode gjerningar
    • brukt som adverb
      • tru godt om nokon
    • brukt som substantiv
      • gjere det gode;
      • ta nokon med det gode;
      • striden mellom det gode og det vonde
  11. brukt i utrop
    Døme
    • gode Gud!
  12. brukt som adverb: vel (2, 8), gjerne (2, 3)
    Døme
    • det går godt an;
    • det kan godt hende;
    • det veit du godt;
    • du kan godt få bli med;
    • ein kan ikkje godt lyge heller
  13. brukt i helsing eller ynske;
    Døme
    • god jul!
    • god sommar!

Faste uttrykk

  • ein god del
    nokså mange eller mykje
  • finne for godt
    avgjere etter eige skjøn
    • eg kjem dersom eg finn det for godt
  • for godt
    for alvor;
    for alltid
    • han forlét landet for godt
  • gje ein god dag i
    ikkje bry seg om;
    gje blaffen i
    • han gav ein god dag i arbeidet sitt
  • gjere det godt
    lukkast i det ein gjer
    • gjere det godt på skulen;
    • ei verksemd som gjer det godt økonomisk
  • gjere noko godt att
    skape forsoning etter usemje, urett eller krenking
  • gjere seg godt av
    ha nytte eller glede av
    • gjere seg godt av maten
  • gjere seg til gode
    godgjere seg
  • godt og vel
    litt over
    • eit underskot på godt og vel 13 millionar;
    • for godt og vel eit halvt år sidan
  • gå god for
    garantere;
    stå inne for
  • ha godt av
    • ha nytte av
      • ho vil ha godt av å kome seg litt bort
    • vere til pass for
      • dei fekk kjeft, men det hadde dei berre godt av
  • ha noko til gode
    ha noko uteståande;
    ha noko (positivt) i vente
    • ha pengar til gode;
    • laget har til gode å vinne ein kamp
  • kome godt med
    vere nyttig å ha
    • pengane vil kome godt med
  • kome nokon til gode
    bli til gagn for nokon
    • tiltak som kom industrien til gode
  • kort og godt
    stutt sagt;
    rett og slett
    • det var kort og godt eit hendeleg uhell
  • like godt
    brukt for å uttrykkje at eitt alternativ er like godt som eit anna;
    like gjerne
    • du kan like godt gje opp
  • seie noko til godt
    i spørsmål: fortelje noko;
    ha noko å seie
    • kva seier han til godt?
  • sitje godt i det
    ha god økonomi
  • sjå godt ut
    sjå sunn og frisk ut
  • ta seg godt ut
    sjå pen og velstelt ut
  • ver så god
    • brukt når ein gjev noko til nokon, oppmodar til å forsyne seg med mat eller liknande
      • ver så god og et;
      • eg har ei gåve til deg. Ver så god
    • brukt for å seie at ein har vorte tvinga til noko
      • vi måtte ver så god sitje, elles vart det ikkje mat
  • vere god for
    disponere noko som svarer til
    • ho er god for minst ti millionar
  • vere like gode
    ha like stor skyld
Artikkelside

endefram

adjektiv

Opphav

av ende (3 og fram

Tyding og bruk

  1. som er naturleg og openhjarta;
    Døme
    • barn er meir endeframme enn vaksne
    • brukt som adverb
      • tale endeframt
  2. lett å skjøne eller gjere;
    Døme
    • endeframt arbeid;
    • ei endefram forklaring
Artikkelside

liketil

adjektiv

Tyding og bruk

  1. enkel, grei
    Døme
    • det er ikkje så liketil å finne fram i ein ukjend by
  2. naturleg, likefram
    Døme
    • ho var enkel og liketil
  3. brukt som adverb: endatil, likefram, rett og slett
    Døme
    • han har liketil gløymt korleis det gjekk til
Artikkelside

lagleg

adjektiv

Opphav

norrønt lagligr; av lag

Tyding og bruk

  1. høveleg, passeleg, tenleg
    Døme
    • finne ein lagleg stad å stoppe på;
    • håpe på godt og lagleg vêr
    • brukt som adverb
      • ein lagleg stor kjepp
  2. omgjengeleg, grei
    Døme
    • ein god og lagleg granne

Faste uttrykk

  • stå lagleg til for hogg
    stå høveleg til for åtak eller kritikk
Artikkelside

lagom, lugom

adjektiv

Opphav

opphavleg dativ av lag

Tyding og bruk

  1. høveleg (til sin bruk);
    lagleg, tenleg
    Døme
    • ein lagom reiskap;
    • lagomt vêr;
    • så grasfrø når jorda er lagom
    • brukt som adverb
      • tomta ligg lagomt til
  2. Døme
    • ein lagom hest
  3. Døme
    • eit lagomt kvinnfolk
Artikkelside

kameratsleg

adjektiv

Tyding og bruk

som pregar forholdet mellom kameratar;
fortruleg, grei, liketil
Døme
  • kameratsleg samvære
Artikkelside

kjekk

adjektiv

Opphav

gjennom dansk, frå tysk keck; samanheng med kvikk

Tyding og bruk

  1. grei, snill, real
    Døme
    • ein kjekk kar;
    • kjekke folk
  2. om aktivitet, situasjon eller liknande: hyggjeleg, triveleg
    Døme
    • ei kjekk oppleving;
    • ha det kjekt;
    • det er kjekt å gå tur i skogen
  3. tiltalande, attraktiv
    Døme
    • han var flink, kjekk og rik
  4. Døme
    • ho kjende seg ikkje heilt kjekk
  5. nyttig, praktisk
    Døme
    • ein liten og kjekk bil
  6. modig, djerv, freidig
    Døme
    • gjere seg kjekk
Artikkelside

knupp

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som knopp

Tyding og bruk

  1. hjelpsam og grei person
    Døme
    • du er ein knupp!
Artikkelside

greiskoren

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har klare drag eller linjer
    Døme
    • ei greiskoren skildring
  2. Døme
    • ein greiskoren kollega
Artikkelside
Side 2 av 6