Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
13 treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

trø 3

verb

Opphav

norrønt troða; jamfør tre (3 og trå (4

Tyding og bruk

stige med foten, tre, trå;
trampe (stadig), trakke
Døme
  • trø varleg;
  • ikkje greie å trø på foten;
  • trø ikkje i graset!
  • trø i hælane på ein – følgje ideleg;
  • trø nokon på tærne – sjå tå (1, 1);
  • stå (nervøst) og trø;
  • trø inn el. ned gass(pedal)en;
  • trø rokken, belgen – halde i gang med trøing;
  • trø dansen – danse

Faste uttrykk

  • trø under seg
    òg: kue (noko(n)) brutalt
Artikkelside

trå 3

verb

Opphav

norrønt þrá

Tyding og bruk

gjerne vilje ha, ha hug på, hike, fyse, trakte, streve (etter);
Døme
  • trå etter ære, makt;
  • du skal ikkje trå etter eigedomen åt nesten din – det niande bodordet;
  • kyrne trår heim – stundar el. rømmer heim frå setra
Artikkelside

trå 4

verb

Opphav

same opphav som trø (3

Tyding og bruk

Døme
  • trå feil;
  • trå ein på tærne;
  • trå dansen – danse
Artikkelside

trå 2

adjektiv

Opphav

norrønt þrár

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere trå til å arbeide;
    • den vinn som trå er;
    • halde på (så) trått;
    • han er trå å vinne over;
    • vere trå på meininga si;
    • både tidt og trått – ofte
  2. Døme
    • han er trå å få til å gjere noko;
    • ei trå dør;
    • arbeidet går trått;
    • vere trå til å lære
  3. i fysikk: treg (2)
    Døme
    • ein trå masse, lekam
  4. Døme
    • trå sild;
    • trått kjøtt, flesk, smør

Faste uttrykk

  • trå mage
    forstopping
  • trått vêr
    vêrtype som held seg i lang tid
Artikkelside

sand

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sandr

Tyding og bruk

  1. små, harde korn av forvitra bergarter
    Døme
    • fin sand;
    • strø sand på vegane;
    • sand har mindre korn enn grus;
    • lage betong av sand og sement

Faste uttrykk

  • byggje huset sitt på sand
    etablere noko på sviktande grunnlag
  • renne ut i sanden
    ikkje føre til noko
    • planen rann ut i sanden
  • sand i maskineriet
    noko som får til dømes ein prosess eller eit arbeid til å gå tungt og trått
  • selje sand i Sahara
    selje varer som er vanskelege å omsetje
  • stikke hovudet i sanden
    ikkje vilje sjå ubehagelege sanningar i auga
  • strø sand på
    passivt godkjenne noko andre har vedteke
Artikkelside

maskineri

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå fransk; jamfør maskin

Tyding og bruk

  1. samnemning på maskinar eller maskindelar som verkar saman
    Døme
    • produksjonen stansa fordi maskineriet svikta
  2. innvikla apparat;
    samansett organisasjon
    Døme
    • valkampen er eit svært maskineri

Faste uttrykk

  • sand i maskineriet
    noko som får til dømes ein prosess eller eit arbeid til å gå tungt og trått
Artikkelside

butte

butta

verb

Opphav

av lågtysk butten; samanheng med butt (2

Tyding og bruk

  1. støyte mot eller kome borti (så det bremsar eller stoppar)
    Døme
    • det buttar imot
  2. i overført tyding: gå trått;
    støyte på hindringar
    Døme
    • varesalet butta
  3. hogge tre opp i stubbar;
    hogge av
  4. leggje eller møtast butt i butt

Faste uttrykk

  • butte imot
    gå trått
    • det har butta imot for partiet den siste tida
Artikkelside

sand i maskineriet

Tyding og bruk

noko som får til dømes ein prosess eller eit arbeid til å gå tungt og trått;
Artikkelside

butte imot

Tyding og bruk

gå trått;
Sjå: butte
Døme
  • det har butta imot for partiet den siste tida
Artikkelside

beke

beka

verb

Tyding og bruk

  1. setje inn eller tette med bek
    Døme
    • beke ein båt
  2. skilje ut bek
    Døme
    • motoren bekar
  3. i overført tyding: gå trått;
    setje seg heilt fast
    Døme
    • det er som beka;
    • nei, no har det beka seg heilt her!
Artikkelside
Side 1 av 2