Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 141 oppslagsord

fysikalsk kjemi

Tyding og bruk

fagretning i kjemi der ein gjer bruk av fysikk;
Sjå: fysikalsk
Døme
  • fastsetjing av molekylstruktur høyrer til den fysikalske kjemien
Artikkelside

analytisk kjemi

Tyding og bruk

grein av kjemi som er retta mot å hente informasjon om strukturen og samansetjinga av stoff i naturen;
Sjå: analytisk
Artikkelside

høgmolekylær

adjektiv

Tyding og bruk

i kjemi: samansett av store molekyl;
Artikkelside

endoterm

adjektiv

Opphav

av gresk endo- og thermos ‘varme’; jamfør endo-

Tyding og bruk

i kjemi: som bind varme;
motsett eksoterm
Døme
  • endoterme prosessar;
  • ein endoterm reaksjon
Artikkelside

gravimeter

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. i fysikk: instrument for måling av variasjonar i gravitasjonsfelt
  2. i kjemi: instrument for måling av densitet
Artikkelside

giftstoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i kjemi: stoff som skader eller drep ein organisme;
Artikkelside

gift 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gipt ‘gave’; av gje

Tyding og bruk

i kjemi: stoff som skader eller drep ein organisme
Døme
  • planta inneheld gift;
  • væska inneheld gift;
  • gassen inneheld gift;
  • ta gift;
  • drepe ein med gift;
  • leggje ut gift;
  • feitt er gift for meg

Faste uttrykk

  • det kan du ta gift på
    vere viss på
Artikkelside

binde

binda

verb

Opphav

norrønt binda

Tyding og bruk

  1. knyte, feste med tau, reip eller liknande
    Døme
    • binde på seg eit hovudplagg;
    • binde eit tau kring noko;
    • binde om sår;
    • binde opp greinene på ein bærbusk
  2. lage eller gjere i stand med å flette, knyte eller feste på annan måte
    Døme
    • binde kornband;
    • binde korger;
    • binde inn ei bok
  3. Døme
    • binde hoser
  4. få til å feste seg;
    knyte fast til seg;
    halde på plass
    Døme
    • grasrota bind jorda;
    • steinane skal binde kvarandre i muren;
    • sementen bind
  5. i kjemi: vere knytt til
    Døme
    • reint jern finst ikkje i naturen, det er bunde til andre stoff
  6. vere, bli (fast) knytt til eller avhengig av noko(n)
    Døme
    • vere bunden til familien;
    • ho var bunden til sjukesenga
  7. Døme
    • vere bunden av konvensjonar
  8. bringe, knyte til kvarandre
    Døme
    • vegen bind bygdene saman

Faste uttrykk

  • binde kapital
    plassere kapital (1, 1) slik at han ikkje kan brukast fritt
  • binde opp
    bestemme for ein viss bruk eller ei viss verksemd
    • bli bunden opp av mykje skrivearbeid;
    • dei er skeptiske til å binde opp så mykje pengar
  • binde på hender og føter
    ta ifrå nokon handlefridomen
    • bli bunden på hender og føter av regelverk og byråkrati
  • binde renta
    fastsetje rentefot for eit lån i ein viss periode
  • binde seg
    • forplikte seg
      • forsikringsselskapet bind seg til å gjere opp for skaden;
      • ho ville ikkje binde seg til nokon
    • oppføre seg ufritt;
      presse seg over evne
      • dansarane bind seg for mykje
Artikkelside

føreprøve, forprøve

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

  1. prøve (1, 1) som testar forkunnskapar
    Døme
    • føreprøve i latin
  2. prøve (1, 2) som førebuing til ei framsyning, konkurranse eller liknande
    Døme
    • bli skada under føreprøvene
  3. i kjemi: prøve (1, 3) teken før arbeiding med eit materiale, som såleis utgjer eit viktig grunnlag for samanlikning
    Døme
    • ta ei føreprøve av ei kjemisk blanding
Artikkelside

bufre

bufra

verb

Tyding og bruk

  1. spare opp for å ha i reserve;
    jamfør buffer (3)
  2. lagre mellombels i buffer (4)
  3. i kjemi: gjere mindre verksam ved å endre surleiksgraden;
    jamfør buffer (5)
Artikkelside
Side 6 av 15