Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 48 oppslagsord

vatre 1

vatra

verb

Opphav

av vater

Tyding og bruk

  1. setje, stille i vater
    • vatre ein glaskarm
  2. bruke vater (2)
    • vatre og stille i lodd
Artikkelside

uttrekt

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • uttrekte tenner;
  • uttrekte lodd
Artikkelside

urlodd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lodd som driv eit urverk
Artikkelside

trekkje, trekke

trekkja, trekka

verb

Opphav

lågtysk trecken

Tyding og bruk

  1. dra (1), føre i ei eller anna retning;
    hale, slite framover
    Døme
    • trekkje dyna over seg;
    • trekkje garnet;
    • trekkje føre gardina;
    • trekkje tenner;
    • trekkje klokka;
    • trekkje lodd;
    • trekkje det kortaste, lengste strået – sjå strå (1
  2. ta til seg;
    suge opp;
    Døme
    • støvlane trekkjer vatn;
    • trekkje frisk luft;
    • formuen trekkjer renter;
    • store prisnedslag trekkjer kundar;
    • popartisten trekte fulle hus;
    • prostituerte trekkjer i strøket – skaffar seg kundar
  3. i matlaging: gjera i stand ein rett ved å la råemnet liggje i væske med temperatur opp mot kokepunktet
    Døme
    • lat lutefisken trekkje i fem minutt;
    • trekkje kaffi
  4. Døme
    • trekkje to frå fem
    • ta frå, rekne frå
      • bli trekt for mykje i skatt
  5. setje, sy trekk (3, 8) på
    Døme
    • trekkje om den gamle sofaen
  6. fare i flokk;
    vere på ferd
    Døme
    • reinen trekkjer til nye beiteområde;
    • fuglane trekkjer sørover om hausten
  7. gje trekk (2, kjøle
    Døme
    • det trekkjer frå døra;
    • omnen trekkjer dårleg – har dårleg lufttilførsel
  8. i faste uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

  • trekkje frå
    subtrahere
    • trekkje frå for faste utgifter
  • trekkje inn
    i overført tyding: hente fram, snakke om
    • trekkje inn eit nytt emne i samtala
  • trekkje opp
    stramme;
    endre seg (til det verre);
    òg: øse (nokon) opp
    • trekkje opp klokka;
    • det trekkjer opp til uvêr
  • trekkje saman
    samle
    • saueflokken trekte saman i eit hjørne
  • trekkje seg
    refl, ikkje vere med
    • han trekte seg frå vervet i siste liten
  • trekkje ut
    vare lenge
    • møtet, samværet trekte ut
Artikkelside

trekking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å trekkje
    Døme
    • tautrekking;
    • tilbaketrekking;
    • tiltrekking;
    • trådtrekking;
    • uttrekking;
    • trekking av tenner
  2. det å trekkje lodd;
    Døme
    • trekking i Pengelotteriet
  3. (ukontrollert) muskelrørsle;
    Døme
    • krampetrekking;
    • samantrekking
Artikkelside

søkke 1

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. stein, lodd som er festa til nedre kanten på garn for å halde det nede
  2. lodd på fiskesnøre til å søkkje det snøgt og halde det stramt
    Døme
    • blysøkke
Artikkelside

strå 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt strá

Tyding og bruk

  1. (avriven og tørka) stengel av gras eller halvgras
    • grasstrå;
    • halmstrå;
    • høystrå;
    • tyggje på eit strå
    • eit tak av strå;
    • byggen var kort i strået

Faste uttrykk

  • dra strå om
    dra lodd om (noko)
  • dra, trekkje det kortaste, lengste strået
    vere den som taper, vinn
  • eit strå kvassare
    litt betre
  • høgt på strå
    med plass høgt oppe; med høg sosial stilling
Artikkelside

stampeverk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av verk (2

Tyding og bruk

knusemaskin med tunge lodd som skiftevis blir heva av ein kamaksling og fell mot materialet
Artikkelside

sort

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin sors ‘lagnad, lodd’

Tyding og bruk

i botanikk: varietet av dyrka plante, kultivar
Døme
  • mange sortar kake;
  • er du av den sorten?
  • eit grisearbeid av verste sort(en);
  • første sort eple
Artikkelside

skuvelodd, skyvelodd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skuvbart lodd på ei vektstong
Artikkelside
Side 4 av 5