Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 41 oppslagsord

undergjær

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gjær til brygging som verkar ved 6–10 grader og søkk til botnar, til skilnad frå overgjær
Artikkelside

temperatur

substantiv hankjønn

Opphav

latin temperatura ‘høveleg blanding’

Tyding og bruk

  1. grad, styrke, nivå av varme
    Døme
    • det er høg, låg temperatur – varmt, kaldt;
    • vatn frys når temperaturen er 0 °C
  2. temperatur (1) uttrykt i grader
    Døme
    • liste over temperaturane ulike stader
  3. kroppsvarme
    Døme
    • normal temperatur;
    • for høg temperatur – feber;
    • ta temperaturen – måle
  4. i overført tyding: stemning (2, atmosfære
    Døme
    • den politiske temperaturen
  5. i musikk: avvik frå absolutt reinstemming av eit orgel eller liknande

Faste uttrykk

  • absolutt temperatur
    temperatur målt frå det absolutte nullpunktet
  • kritisk temperatur
    temperatur da ei kjemisk el. fysisk endring går føre seg
Artikkelside

supplementvinkel

substantiv hankjønn

Uttale

-menˊt-

Tyding og bruk

vinkel som saman med ein annan vinkel utgjer 180 grader
Artikkelside

stump 2

adjektiv

Opphav

lågtysk

Tyding og bruk

    • ein stump ting
  2. i politispråk:

Faste uttrykk

  • stump vald
    vald der ein bruker våpen som ikkje er spisse el. kvasse
  • stump vinkel
    vinkel mellom 90 og 180 grader; gag (2 vinkel
Artikkelside

sonetid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sams tid som gjeld for ei viss sone (1 av jorda (oftast ei stripe på 15 grader)
Artikkelside

skyttarmerke

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

dugleiksmerke i tre grader (bronse, sølv, gull) til personar som har greidd visse krav i skyting
Artikkelside

dropp 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå engelsk; av droppe

Tyding og bruk

  1. slepp av forsyningar, bomber, personar og liknande frå lufta
    Døme
    • dei venta på eit dropp med forsyningar;
    • eit dropp frå 30 meter;
    • dropp med paraglider
  2. bratt søkk i terrenget
    Døme
    • det første hinderet dei møtte, var eit dropp på fire-fem meter
  3. brå nedgang i økonomi eller trend
    Døme
    • me vil få eit dropp i temperaturen på nær ti grader;
    • eit dropp i økonomien
Artikkelside

distansemerke

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

dugleiksmerke i fleire grader i visse idrettsgreiner
Døme
  • han greidde distansemerket på 800 meter og 10 000 meter
Artikkelside

deklinasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør deklinere

Tyding og bruk

  1. bøying eller bøyingsklasse av substantiv, adjektiv, determinativ og pronomen;
    Døme
    • pugge deklinasjonar;
    • deklinasjon av pronomen
  2. i astronomi: vinkelavstand mellom himmelekvator og ein himmellekam, målt i grader
    Døme
    • sommarsolkverv er tidspunktet der sola når den største nordlege deklinasjonen
  3. vinkel mellom den sanne nordretninga og den retninga magnetnåla til eit kompass peikar;
    Døme
    • i Tromsø er den magnetiske deklinasjonen seks grader
Artikkelside

celsius

substantiv ubøyeleg

Opphav

etter namnet til den svenske astronomen Anders Celsius, 1701–1744

Tyding og bruk

(grad i) celsiusskala;
symbol C;
jamfør fahrenheit og kelvin
Døme
  • 20 grader celsius eller 20 °C
Artikkelside
Side 4 av 5