Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 47 oppslagsord

love gull og grøne skogar

Tyding og bruk

love rikdom eller andre gode;
Sjå: grøn, gull
Artikkelside

dansen kring/rundt gullkalven

Tyding og bruk

strevet etter rikdom, dyrking av mammon;
Sjå: dans, gullkalv
Døme
  • bransjen er prega av dansen kring gullkalven;
  • situasjonen liknar dansen rundt gullkalven
Artikkelside

skyte gullfuglen

Tyding og bruk

Sjå: gullfugl
  1. få ei brå vinning;
  2. kome i hopehav med ein rik person;
    gifte seg til rikdom
Artikkelside

hunger

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hungr

Tyding og bruk

  1. sterk svolt (1)
    Døme
    • døy av hunger
  2. Døme
    • hungeren hadde herja i området lenge
  3. Døme
    • hunger etter rikdom
Artikkelside

herlegdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. prakt og fagerdom (som vitnar om noko guddomleg);
    fullkomenskap
    Døme
    • den himmelske herlegdomen;
    • Guds herlegdom
  2. det at noko er herleg (1;
    rikdom
    Døme
    • jordas herlegdom
  3. noko som er herleg (1
    Døme
    • ha veska full av allslags herlegdomar
  4. verdi eller rett (som høyrer til ein eigedom)
    Døme
    • det låg ingen herlegdomar til garden;
    • universitetet med tilknytte herlegdomar

Faste uttrykk

Artikkelside

gullfugl

substantiv hankjønn

Faste uttrykk

  • skyte gullfuglen
    • få ei brå vinning;
      leggje gullegget
    • kome i hopehav med ein rik person;
      gifte seg til rikdom
Artikkelside

gullkalv

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kalv av gull som vart dyrka av israelittane (2. Mos 32)

Faste uttrykk

  • dansen kring/rundt gullkalven
    strevet etter rikdom, dyrking av mammon
    • bransjen er prega av dansen kring gullkalven;
    • situasjonen liknar dansen rundt gullkalven
Artikkelside

gull

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gull, goll; samanheng med gul (2 , opphavleg ‘gult metall’

Tyding og bruk

  1. gulraudt, edelt metallisk grunnstoff (1) med atomnummer 79;
    kjemisk symbol Au
    Døme
    • grave etter gull;
    • vere tru som gull
  2. brukt som adjektiv: av gull, gyllen (2)
    Døme
    • eit gull armbandsur
  3. legering (2) av gull (1) og anna metall
    Døme
    • ein ring av gull;
    • ei kjede i gull;
    • få Kongens fortenestemedalje i gull
  4. rikdom, pengar, store verdiar
    Døme
    • vinne gods og gull;
    • eige gods og gull
  5. Døme
    • ta tre gull i OL
  6. noko forgylt eller skinande;
    gyllen farge
    Døme
    • mønster i blått og gull
  7. brukt som kjælenamn
    Døme
    • gullet mitt

Faste uttrykk

  • bondens gull
  • det er ikkje gull alt som glimer/glimrar/glitrar
    ein må ikkje døme berre ut frå eit fint ytre;
    ikkje alt som ser fint ut, er verdifullt
  • god som gull
    heilt framifrå
  • ha eit hjarte av gull
    vere svært snill
  • love gull og grøne skogar
    love rikdom eller andre gode
  • vere gull verd
    vere svært viktig
    • opplysninga er gull verd
Artikkelside

gullgruve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. gruve der dei bryt gull
  2. i overført tyding: svært lønsamt føretak eller liknande;
    kjelde til rikdom
    Døme
    • forretninga er ei gullgruve
  3. i overført tyding: rik kjelde til kunnskap
    Døme
    • boka er ei gullgruve
Artikkelside

dans

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dans, frå gammalfransk; jamfør danse

Tyding og bruk

  1. rytmiske rørsler, trinn (1, oftast til musikk;
    dansing
    Døme
    • spele opp til dans;
    • svinge seg i dansen;
    • trø dansen;
    • bli riven med i dansen;
    • danse ein munter dans
  2. arrangement med dans (1);
    Døme
    • gå på dans
  3. type dans (1);
    musikkstykke til å danse etter
    Døme
    • ein kjend dans;
    • ein dans frå Telemark;
    • gamle og nye dansar
  4. Døme
    • studere dans;
    • drive med dans;
    • vere interessert i dans
  5. rørsle som liknar på dans (1)
    Døme
    • ei svale i vill dans på himmelen;
    • bladet fauk rundt i ein dans

Faste uttrykk

  • by opp til dans
    • be nokon om å danse (1) med ein
      • by si utkåra opp til dans;
      • han vart stadig boden opp til dans
    • arrangere, leggje til rette for dans (1)
      • samfunnshuset byr opp til dans på laurdag;
      • bandet baud opp til dans med raske låtar
    • i overført tyding: ta initiativ (1);
      utfordre nokon
      • laget baud opp til dans i andre omgang;
      • opposisjonen byr regjeringa opp til dans
  • dans på roser
    enkel eller sorglaus affære
    • livet er ingen dans på roser;
    • å velje dette yrket er ingen dans på roser;
    • reint økonomisk er det ingen dans på roser
  • dansen kring/rundt gullkalven
    strevet etter rikdom, dyrking av mammon
    • bransjen er prega av dansen kring gullkalven;
    • situasjonen liknar dansen rundt gullkalven
  • ein annan dans
    ei anna (og strengare) ordning;
    ein motsett situasjon;
    andre bollar
    • frå no av blir det ein annan dans her i heimen;
    • den nye leiaren vil syte for at det blir ein annan dans
  • ute av dansen
    ikkje lenger mellom dei aktive eller leiande
    • utøvaren er ute av dansen i konkurransen;
    • selskapet har gått konkurs, og er no ute av dansen;
    • deltakaren er framleis ikkje heilt ute av dansen
Artikkelside
Side 3 av 5