Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 28 oppslagsord

hinsidig

adjektiv

Opphav

etter tysk jenseitig

Tyding og bruk

som gjeld livet etter døden;
til skilnad frå dennesidig
Døme
  • eit hinsidig tilvære
  • brukt som substantiv
    • få løn i det hinsidige
Artikkelside

grå 1

adjektiv

Opphav

norrønt grár; samanheng med gry (2

Tyding og bruk

  1. som har ein farge mellom kvit og svart
    Døme
    • eit grått hus;
    • grå som oske;
    • få grått hår
  2. gusten og sliten å sjå til
    Døme
    • vere grå i huda;
    • bli gammal og grå
  3. Døme
    • han vart tidleg grå
  4. Døme
    • grått vêr;
    • det er grått i dag
  5. lite spennande;
    fargelaus, trist, einsformig
    Døme
    • den grå kvardagen;
    • eit grått tilvære;
    • grått humør;
    • ikkje sjå dei eldre som ein grå masse
  6. som går utanom lova eller offisielle kanalar;
    Døme
    • låne pengar på den grå pengemarknaden;
    • svarte og grå pengestraumar;
    • grått arbeid

Faste uttrykk

  • avskil på grått papir
    plutseleg oppseiing
    • ho fekk avskil på grått papir
  • dei små grå
    hjernecellene, hjernen
    • bruke dei små grå;
    • ein aktivitet som skjerpar dei små grå
  • grå eminense
    person som held seg i bakgrunnen, men likevel har stor reell makt i kraft av å påverke mektige personar
    • ein grå eminense i amerikansk musikkliv
  • grå mus
    person med kjedeleg og anonym framtoning
    • ein spion skal helst vere ei grå mus utan fortid
  • grå stær
    augesjukdom der linsa i auget er uklar og ugjennomsiktig
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • setje grå hår i hovudet på nokon
    stadig valde ein annan uro og bry
Artikkelside

forstadsidyll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

idyllisk tilvære i ein forstad
Døme
  • amerikansk forstadsidyll
Artikkelside

dobbelliv, dobbeltliv

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tilvære der ein lever eit liv som dei nærmaste ikkje kjenner til, ved sida av det normale livet
Artikkelside

trømølle

substantiv hokjønn

Opphav

truleg etter tysk Tretmühle; av trø (3

Tyding og bruk

  1. i eldre tid: breitt hjul med steg til å trø i, til dømes for å drive ein maskin;
  2. i overført tyding: einsformig, keisamt, trøyttande arbeid eller tilvære;
    dagleg tralt, skiftelaust slit;
Artikkelside

være 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt væri; av vær (3

Tyding og bruk

  1. det å vere eller finnast på ein stad;
    Døme
    • nærvære;
    • tilvære
  2. stad der ein held til;
  3. kjerald, rom som noko kan vere i
    Døme
    • har du eit være til dette mjølet?
  4. (det ein har i) forvaring
    Døme
    • det finst ikkje i mitt være
Artikkelside

vere 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vera; av vere (4

Tyding og bruk

  1. det å vere på ein stad;
    Døme
    • det vart ei lang vere
  2. merke etter tilhald
    Døme
    • sjå vere etter bjørn
Artikkelside

ulykkeleg, ulukkeleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje lykkeleg (2);
    sorgfull, uglad, fortvilt, lei seg
    Døme
    • vere (djupt) ulykkeleg over (el. for) noko
    • som gjer ein sorgfull osv.
      • ulykkeleg kjærleik – ikkje gjengjeld kjærleik;
      • vere ulykkeleg forelska
    • hard, stri (2, vanskeleg
      • ulykkeleg barndom, tilvære, tid
  2. Døme
    • eit ulykkeleg tiltak
Artikkelside

uforpliktande

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje bind ein til noko;
utan plikt eller ansvar
Døme
  • påmeldinga er uforpliktande;
  • eit sorglaust, uforpliktande tilvære
Artikkelside

trømylne

substantiv hokjønn

Opphav

truleg etter tysk Tretmühle; av trø (3

Tyding og bruk

  1. i eldre tid: breitt hjul med steg til å trø i, til dømes for å drive ein maskin;
  2. i overført tyding: einsformig, keisamt, trøyttande arbeid eller tilvære;
    dagleg tralt, skiftelaust slit;
Artikkelside
Side 2 av 3