Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 146 oppslagsord

vis 1

substantiv hankjønn, hokjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt vís i samansetningar; samanheng med vise (1 og vite

Tyding og bruk

Døme
  • på fjellfolks vis;
  • på gammal vis;
  • det kan ikkje halde fram på dette viset;
  • ho er snill på sitt vis;
  • på sett og vissjå sett (1, 3)

vis 2

adjektiv

Opphav

norrønt víss; samanheng med vite

Tyding og bruk

  1. særs klok;
    Døme
    • ein vis mann har sagt at …;
    • dei vise menn frå Austerland
    • som substantiv:
      • ein dåre kan spørje meir enn ti vise kan svare;
      • eit vist råd
  2. som har fått greie på noko
    Døme
    • bli vis med noko

vise 3

visa

verb

Opphav

norrønt vísa; samanheng med vis (2

Tyding og bruk

  1. la nokon sjå;
    peike ut;
    Døme
    • ho viste meg arbeidsplassen sin;
    • vise billetten;
    • vise vegen;
    • vise korleis det skal gjerast;
    • vise tennersjå tann (1);
    • klokka viser seks;
    • kongen viste seg på slottsbalkongen;
    • han har ikkje vist seg på fleire dagar
    • vere å sjå
      • spora viser igjen;
      • like å vise segòg: kjekke seg;
      • vis deg som ein mannstram deg opp;
      • det viste seg å vere rett;
      • skrammene vistest mest ikkje;
      • vise fram;
      • vise omkring, rundt;
      • vise til brevet, søknaden;
      • vise tilbake skuldingane
  2. sende av stad, bort
    Døme
    • vise nokon til ein god lækjar
  3. gje prov for;
    Døme
    • vise kva ein duger til;
    • vise deltaking, takksemd, tillit;
    • vise interesse

Faste uttrykk

  • vise bort/ut
    by å gå bort;
    sende ut;
    utvise (1)
    • dørvakta viste dei bort frå utestaden;
    • bli vist ut av landet
  • vise døra
    kaste (nokon) ut, be forsvinne
  • vise til rette
  • vise tilbake på
    peike tilbake på

gjerd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gerð; av gjere

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ho er trufast i all si gjerd;
    • både i ord og gjerd
  2. Døme
    • denne har slike gjerder
  3. Døme
    • gjere det på ymse gjerder;
    • det er ei fin gjerd på dette;
    • det er inga gjerd på det

Faste uttrykk

  • i gjerde
    i ferd med å bli til eller ta form;
    i emning
    • dei forstod kva som var i gjerde

sin same

Tyding og bruk

på same vis;
uendra;
Sjå: same
Døme
  • alt gjekk sitt same her heime

fare nokoleis

Tyding og bruk

kome til skade på noko vis;
Sjå: nokoleis

putte/stikke i eiga lomme

Tyding og bruk

tileigne seg på ulovleg vis;
Sjå: lomme
Døme
  • han putta pengane i si eiga lomme;
  • leiaren har stukke fortenesta i eiga lomme

ein eller annan

Tyding og bruk

noko eller nokon;
ein viss;
Sjå: annan, ein
Døme
  • på ein eller annan måte;
  • i sentrum av ein eller annan by;
  • der inne stod ein eller annan;
  • på eit eller anna vis

berike seg

Tyding og bruk

gjere seg rik, særleg på urettmessig vis;
Sjå: berike

i alle måtar

Tyding og bruk

på alle vis;
Sjå: all, måte
Døme
  • ein staut kar i alle måtar