Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 175 oppslagsord

ti 1

substantiv hankjønn

Opphav

italiensk; sjå do (1

Tyding og bruk

sjuande tone i durskalaen (i staden for si (1, fordi alle tonenamna i rekkja skal ta til med ulik bokstav)

ti 2

determinativ kvantor

Opphav

norrønt tíu

Tyding og bruk

grunntalet 10
Døme
  • ti kilo, år;
  • klokka er ti (minutt) på ti;
  • betre med ein fugl i handa enn ti på taket;
  • dei ti bodorda;
  • ti tusen

gjeld 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gjald ‘betaling’, samanheng med gjelde (1; gild og gilde (1

Tyding og bruk

  1. pengar ein skuldar nokon;
    Døme
    • setje seg i gjeld;
    • betale gjelda si;
    • ettergje gjeld;
    • dei har over ti millionar i gjeld
  2. i overført tyding: (moralsk) plikt til å vere takknemleg eller gjengjelde hjelpa ein har fått

Faste uttrykk

  • stå i gjeld til
    • skulde nokon pengar
      • fattige land står i stor gjeld til dei rike landa
    • ha nokon eller noko å takke for noko som har hatt betyding
      • romanen står i gjeld til kriminalsjangaren;
      • han stod i gjeld til sin familie

ikkje ti ville hestar

Tyding og bruk

absolutt ingen eller ingenting;
Sjå: hest
Døme
  • ikkje ti ville hestar kunne få henne til å gå dit

hauste fruktene av noko

Tyding og bruk

nyte fordelane av eit (godt) utført og kanskje vanskeleg arbeid;
Sjå: hauste
Døme
  • no kan ho endeleg hauste fruktene av ti års hardt arbeid

vere god for

Tyding og bruk

disponere noko som svarer til;
Sjå: god
Døme
  • ho er god for minst ti millionar

frå … til …

Tyding og bruk

brukt til å syne spenn i tid, omfang eller anna;
Sjå: frå
Døme
  • utstillinga er open frå laurdag til måndag;
  • isen er frå ti til tjue cm tjukk

ti på topp

Tyding og bruk

dei ti mest populære;
Sjå: topp

leggje ned

Tyding og bruk

Sjå: leggje
  1. få til å liggje nede;
    plassere
    Døme
    • leggje ned ein krans;
    • leggje ned ein kabel
  2. gje opp, slutte med
    Døme
    • leggje ned skulen;
    • dei la ned drifta
  3. Døme
    • leggje ned frukt
  4. setje fram, hevde
    Døme
    • leggje ned veto;
    • aktor la ned påstand om ti års fengsel
  5. utføre, gjere
    Døme
    • leggje ned arbeid;
    • dei legg ned ein stor innsats

dekadisk talsystem

Tyding og bruk

talsystem med grunntalet ti;
jamfør titalssystem;
Sjå: dekadisk