Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 82 oppslagsord

takt 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

latin tactus ‘røring’

Tyding og bruk

  1. rytmisk rørsle, gang
    Døme
    • kome ut av takt;
    • ta, halde takta;
    • gå, ro i (rask, langsam) takt
  2. rytmisk lyd
    Døme
    • vogge i takt med melodien, toget
  3. tidseining som eit musikkstykke kan delast inn i;
    grunnskjema for noteverdiar og aksentar som tener som skjelett for rytmen, og som finst gjennom (ein del av) eit musikkstykke
    Døme
    • ein vals går i ¾ takt;
    • dirigenten slår takta
  4. grafisk attgjeving av ei takt (1, 1);
    rom mellom to loddbeine strekar i noteskrift
  5. minste (tids)eining som ei fast oppatt-teken (rytmisk) rørsle finst i;
    (verse)fot

Faste uttrykk

  • i takt med
    til same tid, i same rytme som
Artikkelside

takt 2

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

frå engelsk tact; same opphav som takt (1

Tyding og bruk

finkjensle, sans for kva som høver i omgang med andre
Døme
  • takt og tone
Artikkelside

gradert lønstillegg

Tyding og bruk

tillegg i løn som aukar i takt med løna;
Sjå: gradere
Artikkelside

tredelt takt

Tyding og bruk

takt med tre (hovud)slag;
Sjå: tredele
Artikkelside

masurka

substantiv hankjønn

Opphav

frå polsk ‘dans frå provinsen Masuria (i Polen)'

Tyding og bruk

  1. gammal polsk nasjonaldans
  2. musikk til masurka (1)
  3. i Noreg: (musikk til) dans i ¾ takt som liknar hambo
Artikkelside

marsj 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør marsjere

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det er fem timars marsj mellom hyttene
  2. ordna, taktfast gang;
    Døme
    • kompaniet er på marsj
  3. musikkstykke i to- eller firedelt takt til å marsjere etter
    Døme
    • spele ein marsj

Faste uttrykk

  • blåse ein lang marsj i
    ikkje bry seg om;
    gje ein god dag i
    • bileigarar som blæs ein lang marsj i klimautsleppet
  • stå på staden marsj
    stå og trø på same staden;
    ikkje kome vidare
  • under marsjen
    mens tida går;
    undervegs i arbeidet
    • det ordnar seg under marsjen
Artikkelside

marsjtakt

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

ril

substantiv hankjønn

Opphav

truleg same opphav som reel

Tyding og bruk

folkedans i livleg, todelt takt for to eller tre par
Artikkelside

fandango

substantiv hankjønn

Opphav

frå spansk

Tyding og bruk

  1. spansk folkedans i ⅜ eller ¾ takt
  2. musikk til fandango (1)
  3. om eldre forhold: norsk turdans
Artikkelside

gradere

gradera

verb

Opphav

frå mellomalderlatin; av grad (1

Tyding og bruk

  1. dele inn i grader (1, nivå eller steg;
    Døme
    • gradere prestasjonane
  2. tillempe (i storleik)
    Døme
    • gradere stønaden etter behovet
  3. stemple hemmeleg
    Døme
    • dei graderte alle opplysningar og dokument
  4. stige i grad i kampsport gjennom ein test av kva ein kan
    Døme
    • alle i karateklubben skal prøve å gradere seg før jul

Faste uttrykk

  • gradert lønstillegg
    tillegg i løn som aukar i takt med løna
Artikkelside
Side 1 av 9