Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

katastrofe

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘vendepunkt’

Tyding og bruk

  1. hending som har store øydeleggjande konsekvensar;
    omfattande ulykke
    Døme
    • jordskjelvet var ein katastrofe for landet;
    • den største humanitære katastrofen i vår tid
  2. ulykkeleg vending;
    øydelegging;
    samanbrot
    Døme
    • fotballkampen var ein katastrofe
  3. i litteraturvitskap: avgjerande vending i handlinga i eit litterært verk

på randa av

Tyding og bruk

like ved, nære på;
Sjå: rand
Døme
  • stå på randa av ein humanitær katastrofe

familietragedie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. tragisk skodespel om ein familie (2);
    jamfør tragedie (1)
    Døme
    • stykket er ein familietragedie i tre akter
  2. katastrofe eller ulykke som råkar fleire i ein familie;
    jamfør tragedie (2)
  3. konflikt i ein familie som endar tragisk, ofte med drap
    Døme
    • dødsfalla ser ut til å vere ein familietragedie

katastrofeområde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

geografisk område som er råka av katastrofe (1)
Døme
  • erklære som katastrofeområde

katastrofal

adjektiv

Opphav

jamfør katastrofe

Tyding og bruk

som fører til eller har karakter av katastrofe (1) eller stor ulykke;
lagnadstung, øydeleggjande
Døme
  • få katastrofale følgjer
  • brukt som adverb
    • oppslutnaden for partiet var katastrofalt låg

framstå

verb

Tyding og bruk

  1. stå eller stige fram;
    presentere seg på eit visst vis
    Døme
    • bandet framstår i ei meir rocka utgåve;
    • kongen framstår som klok, raus, varm og inkluderande
  2. gje inntrykk av å vere
    Døme
    • framstå som ein svak leiar;
    • for mange framstår han som ein vandrande katastrofe

ragnarok

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ragnarǫk, av regin ‘gudar’ og rǫk ‘utvikling, lagnad’

Tyding og bruk

  1. i norrøn mytologi: den store striden mellom gudar og jotnar når verda går under
  2. i overført tyding: katastrofe (1), undergang (1)
    Døme
    • kjernefysisk ragnarok

humanitær

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som bidreg til å betre livsvilkåra til menneske, særleg i krig eller katastrofar;
    Døme
    • humanitær hjelp;
    • humanitær innsats;
    • humanitære organisasjonar;
    • få opphaldsløyve på humanitært grunnlag
  2. som gjeld det menneskelege tilværet
    Døme
    • ein humanitær katastrofe;
    • humanitære kriser

økokatastrofe

substantiv hankjønn

Opphav

av øko- (2)

Tyding og bruk

økologisk katastrofe

sidestykke

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. stykke som utgjer sida i noko
    Døme
    • sidestykket på ein sofa
  2. noko som er jamgodt med noko anna
    Døme
    • ein finn ikkje sidestykke i norsk historie

Faste uttrykk

  • sakne sidestykke
    skilje seg ut på positiv eller negativ måte
    • eit engasjement som saknar sidestykke
  • utan sidestykke
    utan like
    • ei bragd utan sidestykke;
    • det er ei katastrofe utan sidestykke