Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 31 oppslagsord

frist

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt frest nøytrum

Tyding og bruk

tidsrom som noko må gjerast i
Døme
- ha frist til 1. mai;
- du skal få ei vekes frist;
- dei sette ein kort frist
tidspunkt som noko må gjerast innan
Døme
- fristen for innlevering er sett til måndag;
- levere innan fristen

Artikkelside

utgått

adjektiv

Opphav

av gå ( og ut

Tyding og bruk

som ikkje lenger er gyldig
- bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
  ein utgått frist;
  redusert pris på utgåtte varer
- bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
  billetten er utgått;
  varene er utgått av handelen
utsliten
- bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
  ein utgått sko;
  utgåtte klede
- bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
  skoen er utgått;
  kleda er utgått

Artikkelside

tid 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tíð

Tyding og bruk

det som følgjer suksessivt etter kvarandre;
fenomen, hendingar og tilstandar i ein irreversibel prosess frå det som har vore, gjennom det som er no til det som kjem
Døme
- tida går;
- det var som om tida stod still;
- tida fell lang;
- korte, fordrive tida;
- det går over med tida – etter kvart
tidsrekning
Døme
- austeuropeisk tid
- - soltid
del av døgnet
Døme
- i morgon på desse tider
- - dagtid
  - nattetid
tidspunkt, augeblink
Døme
- på same tid – i same augeblink, samtidig;
- alt til si tid;
- dette er ikkje tida for å krangle;
- det er tid for oss å gå;
- i rette tid;
- tida er inne;
- mi tid skal kome;
- før tida – før det er normalt el. rimeleg
tidsrom, stund (som noko varer)
Døme
- ha fri, vente ein times tid;
- det tek kort tid, tek si tid;
- det er lang tid sidan;
- bli avbroten heile tida – støtt, ofte;
- ho er her heile tida – utan avbrot;
- ha tid på seg, på noko;
- ha tida for seg;
- ha dårleg, lita, god tid;
- vi har inga tid å kaste bort;
- få, ha tid til;
- sjå, ta seg tid til noko(n);
- gje, ta seg god tid – ta det med ro;
- kaste bort, spille tida;
- gje nokon tid til å bli ferdig;
- få tid på seg;
- det er stutt tid att;
- vinne tid;
- nytte, trekkje ut tida;
- enno er det tid;
- tid er pengar;
- på lang(e) tid(er) – på lenge;
- vere kvitt noko(n) for lange, alle tider
- - arbeidstid
  - kontortid
målt tidsrom (som noko varer)
Døme
- ta tida på noko(n);
- ei god, sterk tid på 1500 m;
- fløyta gjekk for full tid
- - speletid
  - vinnartid
tidsalder, periode, epoke
Døme
- dei eldste tider;
- frå alders tid;
- i gamle tider;
- opp, ned gjennom tidene;
- før i tida, i si tid – før i verda;
- i komande tider;
- tider skal kome;
- til, i dei siste tider;
- den tid, den sorg;
- tidene skiftar;
- på Kristi tid;
- i mi tid som formann;
- mi tid er over, forbi;
- (over)leve si tid;
- vere føre si tid;
- ingen veit (leve)tida si;
- slutte, gå mens tida er god – før det er for seint;
- det var tider det!
- all, heile si tid;
- i tider som desse;
- vår teknifiserte tid;
- harde, tronge tider;
- du slette tid!
- tida er mogen;
- følgje med i tida;
- tankar i tida;
- den viktigaste oppgåva for, i tida;
- det går mot betre, lysare tider;
- gode tider – konjunkturar;
- alle tiders (beste) sjanse
- - dyrtid
  - gamletid
  - glanstid
  - velmaktstid
i grammatikk: tempus
Døme
- tidene av verbet

Faste uttrykk

alle tiders
svært bra
han er ein alle tiders mann
berre tida og vegen
ikkje meir tid enn ein treng for til å kome fram eller rekke det som skal gjerast
skal vi rekke fristen, har vi berre tida og vegen
for tida
no om dagen;
forkorta f.t.
gå ut av tida
døy
i mi tid
da eg var ung;
da eg var aktiv
dette ville ikkje skjedd i mi tid som leiar
i tide
til rett tidspunkt;
før det er for seint
vi kom fram i tide til middag;
hugs å snu i tide
kva tid
når
kva tid er møtet?
eg vil gjerne vite kva tid du kjem
med tid og stunder
før eller seinare
på tide
- på rett tidspunkt;
  det at eit tidspunkt er kome
  det er på tide å gå
- på høg tid
  no var det sanneleg på tide at du kom heim
på ubestemt tid
i ein ikkje nærmare definert periode;
til så lenge
vi har utsett reisa på ubestemt tid
rett tid
tidspunkt som høver for ei sak eller hending;
frist
betal kontingenten i rett tid
til alle tider
alltid
til alle tider på døgnet
støtt
til evig tid
utan å ta slutt;
for alltid
dei vil vere saman til evig tid
til tider
av og til;
ein gong imellom
til tider er eg ganske frustrert

Artikkelside

sist 1

adjektiv

Opphav

norrønt síðastr; jamfør sist (

Tyding og bruk

som kjem til slutt
Døme
- gå siste året på skulen;
- siste frist;
- sende ei siste helsing
- brukt som substantiv
  ho hadde vore sjuk i det siste
som utgjer resten av noko
Døme
- bruke siste mjølet
dårlegast, lågast
Døme
- siste sort
som går nærmast føre;
førre
Døme
- sist veke el. siste veka;
- takk for siste brevet ditt

Faste uttrykk

den siste til å
den som har minst grunn til å
eg skal vere den siste til å klage
leggje siste hand på noko
avslutte noko
leggje siste hand på verket
liggje på det siste
vere nær ved å døy;
liggje for døden
syngje på siste verset
gå mot slutten

Artikkelside

setje, sette

setja, setta

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt setja; opphavleg kausativ til sitja

Tyding og bruk

plassere noko eller nokon på ein stad
Døme
- setje barnet på fanget;
- ho set maten på bordet;
- dei sette skoa i gangen;
- ho har sett kua på båsen;
- han er sett i fengsel;
- setje namnet sitt under noko
få eller ha i ei viss stilling eller ein viss tilstand
Døme
- setje døra på gløtt;
- setje sinna i kok;
- dei set fyr på bålet
lage, danne
Døme
- setje flekk på duken;
- ho set musikk til eit dikt;
- han sette ein deig
plante
Døme
- setje poteter
tilføre, gje
Døme
- setje vaksine
satse, våge
Døme
- setje 1000 kr på ein hest
i typografi: stille saman typar til ord og linjer
Døme
- manuskriptet kan setjast;
- sitata er sette i kursiv
få i gang, ta til med, byrje
Døme
- setje folk i arbeid;
- setje nokon på sporet;
- han set i gang;
- ho sette på sprang
krysse, frakte (med båt)
Døme
- setje over elva;
- setje nokon i land;
- setje nokon over sundet
føre, leie
Døme
- setje nokon inn i noko
hisse, pusse
Døme
- setje hunden på nokon
verdsetje, vurdere
Døme
- setje nokon høgt
avtale, fastsetje
Døme
- setje ein frist;
- setje streng straff for noko;
- setje noko ut av kraft
gje i oppdrag
Døme
- setje nokon til ein jobb;
- setje bort eit arbeid
la kome i verksemd
Døme
- møtet er sett

Faste uttrykk

bli sett ut
bli sjokkert og handlingslamma
ho blir heilt sett ut av spørsmålet
set at
tenk om, enn om
set at det gjekk gale;
set at x er mindre enn 1
setje att
gå ifrå;
etterlate
ho sette att bilen og gjekk om bord i båten
setje av
leggje til side;
spare
setje av pengar
setje barn på
gjere gravid
setje barn til verda
få barn;
fø
setje etter nokon
fare, renne etter nokon
setje fast
- feste
  setje noko fast
- arrestere
- målbinde
  han var ikkje god å setje fast i ordskifte
setje fram
- bere fram
  setje fram mat
- hevde
  setje fram ein påstand
setje i
ytre seg med kraft
setje i eit skrik;
setje i å gråte
setje i brann
- setje fyr på;
  tenne på
  ho fekk bilen sin sett i brann;
  dei truga med å setje byen i brann
- kalle fram sterke kjensler
  ein songar som sette mange hjarte i brann
setje i hop
få til å henge saman;
montere
setje i hop eit byggjesett
setje i scene
- planleggje og leie arbeidet med ei teaterframsyning
- setje i gang
  ein praksis sett i scene av regjeringa
setje i verk
få i gang;
realisere
setje i verk eit tiltak
setje inn
- plassere under tak
  setje inn sykkelen
- fengsle
  han vart sett inn for fyll og bråk
- plassere, montere
  han skal setje inn videokamera i butikken;
  nye vindauge vart sette inn
- plassere på konto
  setje inn pengar i banken
- la kome på trykk
  setje inn ein annonse i avisa
- gni og få til å blande seg
  setje inn lêret med feitt
- ta til med stor kraft eller intensitet
  uvêret set inn;
  stormen sette inn for fullt
- bidra med;
  gjere ein ekstra innsats
  setje inn alle krefter;
  ikkje ha maktmiddel å setje inn;
  setje alt inn på noko
- lage mål
  setje inn ei skåring
setje inn støyten
satse fullt og heilt
han sette inn støyten i andre omgang
setje livet inn
risikere å døy
dei sette livet inn for fridomen
setje livet til
omkome, døy (i ulykke eller liknande)
setje ned
- minske
  setje ned prisane
- utnemne
  setje ned ein komité
setje om
omsetje (3) (frå eitt språk til eit anna)
setje opp
- stille opp
  setje opp eit gjerde;
  setje opp ein plakat
- skrive
  setje opp eit dokument;
  han sette opp eit reknestykke
- høgje, auke
  setje opp prisane
- feste opp
  setje opp håret
- vise
  setje opp eit surt andlet
- setje i scene (1)
  setje opp eit teaterstykke
setje over
- plassere på omn for å koke noko
  setje over potetene
- endre sambandslinje
  setje over til studio
setje over styr
bruke ukontrollert mykje;
sløse, øydsle bort
setje pris på
verdsetje, like;
setje høgt
setje på
- få til å virke
  sette på bremsene
- velje ut (husdyr) til al
  setje på større bøling
setje på ende
lage oppstyr;
rote
setje huset på ende
setje på gata
gjere huslaus; seie opp (leigetakar)
setje på porten
kaste ut, gje avskil (frå arbeidplass)
arbeidarane på smelteverket vart sette på porten
setje på sporet
vise veg, hjelpe til rette
setje saman
få til å henge saman
setje saman eit program
setje seg
- plassere kroppen i sitjande stilling
  setje seg til bords;
  ho setter seg ned;
  han sette seg inn i bilen;
  dei har sett seg rundt bordet
- få seg sjølv i ein viss tilstand eller situasjon
  setje seg i gjeld;
  setje seg høge mål
- begynne, kome i gang
  toget sette seg i rørsle
- danne seg
  det sette seg verk i såret
- bli fast
  fyllinga må få tid til å setje seg
setje seg fast
bli sitjande fast
setje seg føre
bestemme seg for
kome i mål med det ein har sett seg føre
setje seg inn i
orientere seg om
han sette seg inn i arbeidsoppgåvene
setje seg opp mot
gjere motstand mot
dei set seg opp mot tradisjonen
setje seg på bakbeina
gå imot, nekte, protestere
partiet sette seg på bakbeina i saka om barnehagar
setje skrekk i
skremme
setje til
ha i
setje til meir væske i løysninga
setje ut
- vente med;
  utsetje (1)
  setje ut saka
- spreie
  setje ut rykte
- plassere ut i naturen for å auke bestanden
  setje ut yngel
- plassere fangstreiskap
  setje ut snarer
- overlate oppdrag til andre
  setje ut prosjektet
setje ut av spel
tvinge ein motstandar til å gje opp
setje ut i livet
realisere ein plan;
setje i verk

Artikkelside

forfalle

forfalla

verb

Opphav

frå lågtysk; av for- (

Tyding og bruk

bli dårlegare på grunn av vanstell;
gå tilbake;
øydeleggjast
Døme
- la kroppen forfalle;
- huset forfell
ha frist for betaling;
gå ut
Døme
- betale i god tid før fristen forfell

Faste uttrykk

forfalle til
bli avhengig av

Artikkelside

rett tid

Tyding og bruk

tidspunkt som høver for ei sak eller hending;

frist;

Sjå: tid

Døme

betal bladpengane i rett tid

Artikkelside

dagbot

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bot som ein må betale for kvar dag som går over ein frist før eit pålegg er følgt eller ein kontrakt er oppfylt

Døme

dei som ikkje har gjort jobben, får dagbøter

Artikkelside

lengje 2, lenge 3

lengja, lenga

verb

Opphav

norrønt lengja; av lang (

Tyding og bruk

gjere lang eller lengre;

forlengje

Døme

lengje ein veg;
lengje ein frist

Artikkelside

levering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å levere

Døme

siste frist for levering

- innlevering
- utlevering

Artikkelside

Side 1 av 4

Resultater per side:

Avansert søk

Nynorskordboka 31 oppslagsord

frist

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

utgått

Opphav

Tyding og bruk

tid 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

sist 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

setje, sette

setja, setta

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

forfalle

forfalla

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Faste uttrykk

rett tid

Tyding og bruk

Døme

dagbot

Tyding og bruk

Døme

lengje 2II, lenge 3III

lengja, lenga

Opphav

Tyding og bruk

Døme

levering

Tyding og bruk

Døme

tid 1

sist 1

lengje 2, lenge 3